Χωρίς επαναστατική θεωρία δεν μπορεί να υπάρχει επαναστατικό κίνημα, έγραφε ο Λένιν στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν επεξεργαζόταν τις αρχές του Κόμματος Νέου Τύπου. Ο Λένιν μελετώντας και αναπτύσσοντας παραπέρα το μαρξισμό στις συνθήκες του ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, παίρνοντας ο ίδιος άμεσα μέρος στην πρακτική δράση για την επαναστατική ανύψωση της εργατικής τάξης, επέμενε στην ενασχόληση του Κόμματος με τη θεωρητική δουλιά. Από τότε ακόμη δίδασκε, όπως επίσης και οι Μαρξ - Εγκελς στην εποχή τους, ότι η ενασχόληση του Κομμουνιστικού Κόμματος με την επιστημονική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης είναι θεμελιακό ζήτημα για την ύπαρξή του, την ενίσχυσή του, αφού πάνω στην επιστημονική κοσμοθεωρία μας εδράζεται η επεξεργασία του προγράμματος, η διαμόρφωση στρατηγικής και ταχτικής στις εκάστοτε συνθήκες της πάλης, οι οποίες καθορίζονται και από την ίδια την εξέλιξη και του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού.Αλλωστε η ίδια η κοινωνική εξέλιξη θέτει νέα ζητήματα μπροστά στην εργατική τάξη και το Κόμμα της τα οποία απαιτούν νέες επεξεργασίες προκειμένου να αντιμετωπιστούν απο τη σκοπιά των συμφερόντων της. Γεγονός που βάζει το καθήκον της ενασχόλησης με την κοσμοθεωρία. Χωρίς αυτό το θεμέλιο, αντικειμενικά δεν είναι σε θέση το Κόμμα να επεξεργάζεται πολιτική, θέσεις, να μελετά τις σύγχρονες κάθε φορά εξελίξεις, να αποκαλύπτει σε βάθος την ουσία της πολιτικής των αντιπάλων, να επιδρά τόσο στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης, όσο και στην άνοδο της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Δεν αρκεί η πρακτική δράση, η πείρα απ' αυτήν χωρίς τη θεωρία, την ιδεολογική δουλιά, οδηγεί στον εμπειρισμό και τον πρακτικισμό. Γι'αυτό και το ζήτημα της μαρξιστικής μόρφωσης της ανάπτυξης της ιδεολογικής δουλειάς στο Κόμμα μπήκε με έμφαση στο 17ο Συνέδριο ως συστατικό στοιχείο της δράσης για την ισχυροποίηση του ΚΚΕ.
Η ταξική πάλη διεξάγεται στο οικονομικό, στο πολιτικό και στο ιδεολογικό επίπεδο και μάλιστα στις σύγχρονες συνθήκες η ιδεολογική πάλη οξύνεται στο έπακρο. Επίσης υπάρχουν, γεγονότα, καμπές, στην πορεία του αγώνα που την οξύνουν απότομα. Ενα επαναστατικό κόμμα, για να διεξάγει αποτελεσματικά ταξική πάλη σε κάθε στιγμή, να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες στις καμπές του αγώνα, αλλά και στις ήρεμες ειρηνικές περιόδους της πάλης, πρέπει και να είναι θεωρητικά εξοπλισμένο και να δουλεύει για την ανάπτυξη της θεωρίας, αντιμετωπίζοντας τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, την ίδια την εξέλιξη του καπιταλισμού, το καινούριο που φέρνει, προκειμένου να τον πολεμά αποτελεσματικά. Και είναι απαίτηση και ανάγκη μεγάλη από την άποψη του ότι η αστική ιδεολογία είναι κυρίαρχη, αναπαράγεται απείρως πιο γοργά, λόγω μέσων και μηχανισμών που διαθέτει η κυρίαρχη τάξη, και άρα επιδρά στη συνείδηση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Ζήτημα που δεν αντιμετωπίζεται χωρίς έντονη ιδεολογική δουλιά μέσα στην εργατική τάξη.
Ταυτόχρονα, ο οπορτουνισμός, δηλαδή η αστική ιδεολογία μέσα στο εργατικό κίνημα, έχει αντικειμενική βάση ανάπτυξης και θα έχει όσο θα υπάρχει ο ιμπεριαλισμός. Χωρίς την πάλη ενάντιά του δεν μπορεί να νικήσει η εργατική τάξη.
Απ' όλα τα παραπάνω φαίνεται και η αναγκαιότητα της ιδεολογικής δουλιάς μέσα στην εργατική τάξη, προκειμένου να χειραφετείται από την αστική ιδεολογία και πολιτική, να συνειδητοποιεί την αναγκαιότητα της δικής της πολιτικής πάλης για την εκπλήρωση της δικής της αποστολής. Να συνειδητοποιεί τα δικά της ταξικά συμφέροντα και πού και πώς αυτά θα πραγματοποιηθούν. Ο καθοδηγητικός ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι πρωταρχικός και καθοριστικός ως προς αυτό. Γιατί η πολιτική συνείδηση της εργατικής τάξης για την εκπλήρωση της ιστορικής της αποστολής, δεν εξασφαλίζεται και δεν καταχτιέται αυτόματα, είναι μια σύνθετη διαδικασία θεωρητικής και ιδεολογικοπολιτικής δουλιάς, προπαγάνδας και ζύμωσης από το Κόμμα της, σε συνδυασμό με την απόκτηση πολιτικής πείρας μέσα από τους ταξικούς αγώνες.
Η συνείδηση είναι η αντανάκλαση της αντικειμενικής πραγματικότητας,αλλά αυτή η αντανάκλαση δεν είναι ευθεία, δηλαδή η συνείδηση δεν είναι ταυτόσημη με την αντικειμενική πραγματικότητα. Εχει σχέση και με το πώς προσλαμβάνεται αυτή η πραγματικότητα, μέσα από την πείρα της ζωής και της δράσης, αλλά και με τη δυνατότητα διείσδυσης στην ουσία όλων των φαινομένων της αντικειμενικής πραγματικότητας, η οποία μπορεί να είναι και συγκαλυμμένη.
Στις ταξικές κοινωνίες αντικειμενικά κυριαρχεί η κοινωνική συνείδηση της κυρίαρχης τάξης, η οποία αναπαράγεται από ένα πλήθος δικών της ιδεολογικοπολιτικών μηχανισμών, προκειμένου να συγκαλύπτονται τα ταξικά της συμφέροντα, να εμφανίζονται ως καθολικά της κοινωνίας και να συνεχίζεται η κυριαρχία της, και η εκμετάλλευση των καταπιεζόμενων τάξεων και στρωμάτων. Η ίδια η εκμετάλλευση, όπως και οι ταξικές σχέσεις έχουν συγκαλυμμένο χαρακτήρα, δε γίνονται φανερές από την πρώτη ματιά. Απαιτούν τη διείσδυση στην ουσία του φαινόμενου. Για παράδειγμα, ο Μαρξ με την ανακάλυψη του νόμου της υπεραξίας, αποκάλυψε και την ουσία του φαινόμενου της εκμετάλλευσης.
Η κυρίαρχη κοινωνική συνείδηση είναι και το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ωρίμανση της ταξικής συνείδησης της εργατικής τάξης και των άλλων εκμεταλλευομένων λαϊκών στρωμάτων, της συνειδητοποίησης των ταξικών τους συμφερόντων. Και το ταξικό συμφέρον δεν καθορίζεται βεβαίως από τη συνείδηση της τάξης, αλλά από τη θέση της στο σύστημα κοινωνικής παραγωγής, δηλαδή από τη θέση της στον καπιταλισμό. Υπάρχει αντικειμενικά, ανεξάρτητα από το βαθμό συνειδητοποίησής του από την ίδια την τάξη ή τμήματά της.
Η κυρίαρχη τάξη, όμως, σ' όλες τις ταξικές κοινωνίες επιδιώκει να εμφανίζει τα στενά ταξικά της συμφέροντα ως καθολικά συμφέροντα της κοινωνίας. Η ιδεολογικοπολιτική της δράση (η ιδεολογία της είναι κυρίαρχη) εμποδίζει την ωρίμανση της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης, των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Αυτό στέκεται εμπόδιο στην ιδεολογικοπολιτική της χειραφέτηση. Για παράδειγμα, συγκαλύπτονται τα αντίθετα ταξικά συμφέροντα, καλλιεργούνται αυταπάτες για τις αιτίες των προβλημάτων και την αντιμετώπισή τους. Η ανεργία πχ είναι σύμφυτη με τον καπιταλισμό, θα υπάρχει όσο υπάρχει αυτή η κοινωνία και θα εξαφανιστεί με την κατάργησή της. Αυτό όμως δε συνειδητοποιείται από μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης. Ετσι, μπορεί να διεκδικούν βελτίωση των όρων ζωής τους στον καπιταλισμό (πάλη κατά της ανεργίας, αύξηση μισθών, μείωση της εκμετάλλευσης κλπ.), αλλά αυτό δε σημαίνει ότι το ταξικό τους συμφέρον είναι μόνο ή κυρίως αυτό. Σημαίνει πολιτική πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού. Επομένως, προκειμένου να ωριμάζει η πολιτική συνείδηση της εργατικής τάξης, είναι όρος η ιδεολογικοπολιτική δουλιά του Κομμουνιστικού Κόμματος στις γραμμές της.
Σ. Κ.
Κυρίως φύλλο
Feeds
