Οι κατευθύνσεις - μέτρα στον τομέα της Υγεία, που ο υπουργός Υγείας - Πρόνοιας εξάγγειλε στο τέλος του Ιούλη και ονόμασε «ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ», είναι ενταγμένα στη γενική κυβερνητική πολιτική και σχετίζονται με το κοινωνικο - ασφαλιστικό σύστημα. Εξειδικεύουν την πολιτική της κυβέρνησης στον κλάδο της Υγείας. Αφορούν στη συντριπτική πλειοψηφία του λαού, αυτού που δεν έχει οικονομική άνεση, αφού αναφέρονται στους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ, τον ΟΓΑ, τον ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) και το Δημόσιο (ΟΔΑΠ).

Είναι γνωστό ότι στα πλαίσια του καπιταλισμού και ιδιαίτερα την περίοδο μετά τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, ο αγώνας των εργαζομένων είχε σαν αποτέλεσμα την κατάκτηση ενός επιπέδου παροχής υπηρεσιών Υγείας μέσα από ένα δημόσιο σύστημα, μεταξύ άλλων και λόγω του συσχετισμού δύναμης που ήταν καλύτερος για αυτούς.

Τώρα όμως, με τις προωθούμενες καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις σε τομείς στρατηγικής σημασίας και κοινωνικής πολιτικής, ανατρέπονται όλες οι μέχρι σήμερα κατακτήσεις των εργαζομένων. Και μάλιστα τώρα βρισκόμαστε σε πορεία ολοκλήρωσης του βασικού σχεδιασμού και εφαρμογής των μέτρων αυτών που είναι στρατηγικής σημασίας για το κεφάλαιο.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε ραγδαία εμπορευματοποίηση του τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών, διείσδυση των ιδιωτικών μονοπωλίων και στο χώρο των υπηρεσιών Υγείας. Ολα αυτά επιταχύνουν και τη διαδικασία συγκεντροποίησης. Ο τομέας των υπηρεσιών Υγείας γίνεται ιδιαίτερα κερδοφόρος, διότι αυξάνεται η ζήτηση και λόγω της τεράστιας προόδου στη γνώση και στην επιστημονικοτεχνολογική εξέλιξη.

Υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης, πρόληψης και θεραπείας, ακόμη και δύσκολων ασθενειών. Αυτή τη δυνατότητα πρέπει να μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν όλοι οι άνθρωποι ισότιμα και ιδιαίτερα αυτοί από τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Ιδιαίτερα σήμερα η αύξηση του ορίου ηλικίας, η προώθηση της βιοτεχνολογίας στη φυτική και ζωική παραγωγή, οι σύγχρονες διατροφικές συνήθειες, ο τρόπος ζωής των εργαζομένων -κυρίως στις πόλεις- η μόλυνση του περιβάλλοντος, αλλά και η αυξημένη ανεργία, η φτώχεια (σχετική και απόλυτη) και γενικά η πτώση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, των αλλοδαπών, των προσφύγων, των μειονοτήτων αναδεικνύουν την αυξημένη ανάγκη για παροχές Υγείας και την αντιμετώπιση σειράς νέων, αλλά και παλαιότερων ασθενειών που επανέρχονται στην επικαιρότητα. Επίσης σήμερα -και λόγω των αλλαγών στη δομή της οικογένειας- αυξάνονται οι ανάγκες και οι απαιτήσεις για υπηρεσίες Υγείας, αλλά και φροντίδας, σε ηλικιωμένους, σε άτομα με ειδικές ανάγκες για ιατρική και κοινωνική αποκατάσταση, σε χρονίως πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία, διαβητικούς, νεφροπαθείς, φορείς του AIDS, κλπ. Ολες αυτές τις αυξημένες λαϊκές σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις, το καπιταλιστικό κράτος δεν αναλαμβάνει την υποχρέωση να τις ικανοποιήσει. Διαφορετικά, η κυβέρνηση θα έπρεπε να αυξήσει το κονδύλι του κρατικού προϋπολογισμού για την κάλυψη των αυξημένων δαπανών για δημόσια Υγεία - Πρόνοια. Αυτό όμως έρχεται σε σύγκρουση με τη φιλομονοπωλιακή πολιτική της. Η κυβέρνηση προσφέρει στο ιδιωτικό κεφάλαιο τη διευρυμένη, λόγω ζήτησης, «νέα αγορά» στον τομέα της Υγείας, για να αυξήσει την κερδοφορία του. Την πληρωμή δε αυτών των υπηρεσιών την αναθέτουν όλο και περισσότερο στους ίδιους τους εργαζόμενους, είτε άμεσα είτε μέσω των ταμείων τους.

Με παλαιότερους νόμους, που αφορούν στον τομέα της Υγείας, είχε αρχίσει η εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών Υγείας, ο χαρακτηρισμός του ασθενούς ως πελάτη και η προώθηση στην πράξη όλο και περισσότερο της αντίληψης ότι η διατήρηση της Υγείας είναι συνάρτηση της οικονομικής δυνατότητας του εργαζόμενου, δηλαδή της ταξικής του θέσης. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον κλονισμό της Υγείας του και πρέπει να πληρώσει για την αποκατάστασή της! Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα λειτουργεί ένα δημόσιο σύστημα που παρέχει βασικές υπηρεσίες Υγείας και αυτό κυριαρχεί στην προτίμηση και στην επιλογή -κυρίως σε δευτεροβάθμιο επίπεδο (νοσοκομείο)- ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού, όχι μόνο των εργαζομένων από τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Ολες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις και ιδιαίτερα του ΠΑΣΟΚ, που κόπτεται περί του αντιθέτου, ουδέποτε αντιμετώπισαν την υγειονομική περίθαλψη ως αποκλειστική υποχρέωση του κράτους και δεν έβαλαν, έστω κάποιους φραγμούς, στον ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα. Ο δημόσιος τομέας λειτουργούσε και λειτουργεί ως υποστηρικτικός αγωγός του ιδιωτικού.

Η συνύπαρξη του ιδιωτικού επιχειρηματικού με το δημόσιο τομέα Υγείας, αντικειμενικά θα οδηγεί στο να υπάρχει ένας συρρικνωμένος, υποβαθμισμένος δημόσιος τομέας Υγείας και παράλληλα ένας ιδιωτικός τομέας εύρωστος που θα απομυζά το δημόσιο. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση, αλλά και από άλλες πολιτικές δυνάμεις και αφορούν στον έλεγχο ή στους δήθεν περιορισμούς, που θα τεθούν στη δράση του ιδιωτικού τομέα, έχουν στόχο τη συγκάλυψη της ουσίας των επερχόμενων ανατροπών στο χώρο της Υγείας. Ετσι έχουμε, εκτός των άλλων, ένα κακά οργανωμένο και ασυντόνιστο δημόσιο τομέα Υγείας, που μαραζώνει από την ανεπάρκεια κρατικής χρηματοδότησης και είναι αναντίστοιχος των διαρκώς αυξανόμενων λαϊκών αναγκών. Αυτή η συνειδητή υποβάθμιση από την κυβέρνηση του δημόσιου συστήματος έχει ως αποτέλεσμα:

• τις τρομακτικές ελλείψεις σε προσωπικό, σε τεχνολογικό, μηχανολογικό και ιατρικό εξοπλισμό, σε κλίνες, δηλαδή αυτά που αυξάνουν τις λίστες αναμονής,
• τον πολυκερματισμό της όποιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), που υπάρχει σήμερα,
• την ανυπαρξία προληπτικής και σχολικής ιατρικής,
• την έλλειψη ουσιαστικά υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους δουλιάς,
• την εγκατάλειψη της Δημόσιας Υγείας,
• την απουσία οδοντιατρικής φροντίδας και πρόληψης (στην ΕΕ είμαστε η χώρα με τη χειρότερη κατάσταση στοματικής υγείας, ιδιαίτερα τερηδόνας),
• την ενίσχυση των φαινομένων διαφθοράς,
• τον άθλιο ξενοδοχειακό εξοπλισμό.

Η κυβέρνηση εκμεταλλευόμενη αυτά τα υπαρκτά μεγάλα προβλήματα που δημιούργησε και δημιουργεί με την πολιτική της στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, έρχεται τώρα με τον προπαγανδιστικό μηχανισμό της και προσπαθεί -όπως κάνει για όλες τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις που προωθεί- να παρουσιάσει και αυτή τη συντηρητική στροφή στον τομέα Υγείας ως αναγκαίο εκσυγχρονισμό, που θα βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες Υγείας, θα στηρίξει δήθεν το δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος, θα απαλλάξει το λαό από την ταλαιπωρία και θα βάλει τάξη στα οικονομικά. Ομως ο κύριος στόχος της κυβέρνησης είναι:

• Να περιοριστεί η κρατική χρηματοδότηση στον τομέα της Υγείας.
• Να απαλλαγεί η εργοδοσία από την όποια συμμετοχή της στην κοινωνική ασφάλιση, στον κλάδο Υγείας.
• Να διευκολυνθεί η δράση των επιχειρηματιών στο χώρο της Υγείας και να αυξηθούν τα κέρδη τους.

Πιο συγκεκριμένα, με τις κατευθύνσεις που έδωσε η κυβέρνηση στο τέλος Ιούλη, προσπαθεί:

• Να περιορίσει στο ελάχιστο τις ευθύνες του κράτους για την παροχή Υγείας και Πρόνοιας στο λαό.
• Να καθιερώσει σταδιακά την ανταποδοτικότητα και στη ζήτηση των υπηρεσιών Υγείας. Ετσι φορτώνει, είτε απευθείας είτε μέσω των ασφαλιστικών ταμείων, το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης στις πλάτες του λαού.
• Να καθιερώσει ακόμη μεγαλύτερες διακρίσεις στην παροχή υπηρεσιών Υγείας και στο δημόσιο τομέα, αφού και στα δημόσια νοσοκομεία θα προβλέπονται αυξημένες παροχές και καλύτερος ξενοδοχειακός εξοπλισμός, εάν ο χρήστης πληρώνει ανάλογα.
• Να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας θα κυριαρχήσει και θα ανταγωνίζεται ένα συρρικνωμένο και υποβαθμισμένο δημόσιο τομέα, στον οποίο θα πηγαίνει, όποιος δεν έχει να πληρώσει.
• Να εξαναγκάσει το λαό να στραφεί προς τον ιδιωτικό τομέα που δραστηριοποιείται στην παροχή υπηρεσιών Υγείας.

Δηλαδή, με τις νέες εξαγγελίες, όχι μόνο δεν υπάρχει αλλαγή στην πολιτική κατεύθυνση, αλλά τώρα η κυβέρνηση επιδιώκει να θεσμοθετήσει όλα αυτά που εφαρμόζονταν τα τελευταία χρόνια στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς να είναι θεσμοθετημένα (υπάρχουν ήδη έτοιμα Προεδρικά Διατάγματα για λειτουργία ιδιωτικών κλινικών και διαγνωστικών κέντρων,). Επιδιώκει, επίσης, να διευκολύνει την επέκταση της δράσης του ιδιωτικού κεφαλαίου στο χώρο της Υγείας και ταυτόχρονα, ασκώντας περιοριστική πολιτική, να μειώσει την κρατική χρηματοδότηση προς τον δημόσιο τομέα Υγείας.

Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης αλλάζουν ριζικά τη μέχρι σήμερα δομή του υγειονομικού συστήματος, ανοίγουν το δρόμο για το πιο σκληρό νεοφιλελεύθερο, αμερικανικό μοντέλο Υγείας. Αυτό σημαίνει, ότι ένα τμήμα του δημόσιου τομέα θα λειτουργεί ως σύγχρονο πτωχοκομείο και το υπόλοιπο τμήμα του θα λειτουργεί με ιδιωτικούς επιχειρηματικούς κανόνες και θα προσφέρει υπηρεσίες μόνο για όσους έχουν χρήματα να τις «αγοράσουν».

Ολες οι προτάσεις κινούνται στη λογική της ελεύθερης αγοράς (προσφορά - ζήτηση) και αλλάζουν εκ βάθρων τη μέχρι σήμερα οργάνωση, λειτουργία και χρηματοδότηση του συστήματος Υγείας. Γι' αυτό λέμε, ότι δεν πρόκειται για κάποια επιμέρους μέτρα, όπως προβάλλεται, που θα βελτιώσουν τα κακώς κείμενα στο υπάρχον δημόσιο σύστημα. Είναι μια δέσμη συστηματοποιημένων μέτρων στρατηγικής σημασίας για το κεφάλαιο και την αστική τάξη (ΑΤ) της χώρας μας. Από εδώ απορρέει και η δήλωση πυγμής του υπουργού, ότι τα μέτρα θα εφαρμοστούν οπωσδήποτε, «στον κόσμο να έρθουν τα πάνω -κάτω».

Αυτή η πολιτική, που προβάλλεται σαν μεταρρύθμιση - μετεξέλιξη του ΕΣΥ, είναι στενά δεμένη με την κατεδάφιση του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Αφορά στους κλάδους περίθαλψης των μεγαλύτερων ασφαλιστικών ταμείων και το μέλλον τους. Τα Ταμεία εξασθενούν, εξαιτίας της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών και της κρατικής χρηματοδότησης, ενώ τα βάρη της περίθαλψης μεταφέρονται ουσιαστικά στις πλάτες των εργαζομένων.

Ετσι, οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν αυξημένες εισφορές στο νέο οργανισμό που δημιουργείται (ΟΔΙΠΥ), για να έχουν τελικά λιγότερες και περισσότερο υποβαθμισμένες από τις σημερινές δημόσιες υπηρεσίες Υγείας.

Εάν πάρουμε υπόψη μας τις προωθούμενες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις και στο ασφαλιστικό σύστημα (που θα μειώσουν την ασφάλιση των εργαζομένων) γίνεται καλύτερα κατανοητό, γιατί λέμε ότι ο δημόσιος τομέας υγείας θα αποτελεί το σύγχρονο πτωχοκομείο, που θα καλύπτει μόνο στοιχειώδεις ανάγκες για υγειονομική φροντίδα και περίθαλψη των τελείως εξαθλιωμένων ανασφάλιστων ή υποασφαλισμένων. Οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, για να έχουν μια αξιοπρεπή υγειονομική φροντίδα, θα αναγκάζονται να την αναζητήσουν στον ιδιωτικό τομέα, πληρώνοντας αδρά.

Η κατεύθυνση από την ΕΕ είναι :

Οι εργοδότες να ασφαλίζουν υποχρεωτικά τους εργαζόμενους σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες και επικουρικά στο δημόσιο σύστημα ασφάλισης. Αυτό ήδη γίνεται σε πολλά κράτη - μέλη της ΕΕ και στα πλαίσια του συντονισμού των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης διαφαίνεται η εφαρμογή του και στη χώρα μας. Τα «ιατρικά πακέτα» των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών, δηλαδή η προσφορά των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών, δεν είναι ενιαία για όλους. Εξαρτάται από το ποσό της πληρωμής, είτε αυτό που πληρώνουν οι εργοδότες και που εξαρτάται από το συσχετισμό δύναμης μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων για την επίτευξη συμφωνίας μετά τις διαπραγματεύσεις, είτε αυτό που πληρώνουν απ' ευθείας οι εργαζόμενοι. Με άλλα λόγια, όσοι μπορούν να πληρώσουν ή όσοι ανήκουν σε «γερό» συνδικάτο, θα 'χουν υπηρεσίες ανάλογα με το ποσό της πληρωμής και για όσο διάστημα διαρκεί η πληρωμή και όχι εφ' όρου ζωής, όπως συμβαίνει σήμερα. Ανοίγουν το δρόμο για την εφαρμογή αυτού του μοντέλου παροχής υπηρεσιών Υγείας. Ετσι προβλέπεται, μέσω των εξαγγελθέντων μέτρων, η αγορά δημόσιας νοσοκομειακής περίθαλψης από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες. Ομως οι ασθενείς ασφαλισμένοι του δημόσιου, που χρήζουν νοσοκομειακής περίθαλψης, θα στοιβάζονται στις λίστες αναμονής λόγω έλλειψης νοσοκομειακών κρεβατιών, μιας και όχι μόνο δεν προβλέπεται η δημιουργία νέων κλινικών ή νοσοκομείων αλλά αντίθετα η κατάργηση ορισμένων από αυτά που υπάρχουν.

Και όσο ο δημόσιος τομέας Υγείας δε θα αναβαθμίζεται και δε θα αναπτύσσεται, ο ιδιωτικός επιχειρηματικός θα κερδοσκοπεί εις βάρος και της ποσότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Εκεί μας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τα μέτρα της κυβέρνησης :

• Με τη δραστική περικοπή των κρατικών δαπανών (εξοικονόμηση πόρων ονομάζεται).
• Με τη δημιουργία ανώνυμης εταιρίας διαχείρισης.
• Με τον ΟΔΙΠΥ που είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και που θα αγοράζει υπηρεσίες Υγείας από το ΕΣΥ, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα Υγείας.
• Με τα δημόσια νοσοκομεία που θα παρέχουν περίθαλψη σε ασφαλισμένους ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών κατά προτεραιότητα.

Απ' όλα αυτά γίνεται φανερό ότι διευκολύνεται η παράδοση του μεγαλύτερου τμήματος της ασφάλισης υγείας σε ιδιωτικές εταιρίες. Προοπτικά, δε θα είναι υποχρεωτική η υγειονομική κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού. Ετσι, είτε θα μένουν τμήματα των λαϊκών στρωμάτων ανασφάλιστα, είτε θα οδηγούνται στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες. Η ουσία είναι ότι οι υπηρεσίες Υγείας θα παρέχονται σε όσους έχουν να τις πληρώσουν.

1. Η περιφερειακή συγκρότηση (Περιφερειακό Σύστημα Υγείας - ΠΕΣΥ) Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.

Δεν πρόκειται φυσικά για κάποια αποκέντρωση. Δημιουργούνται τόσα ΠΕΣΥ όσα και οι αντίστοιχες περιφέρειες. Κάθε ΠΕΣΥ είναι υπεύθυνο για όλες τις υγειονομικές μονάδες της περιφέρειας. Διοικείται από τριμελές συμβούλιο που διορίζεται από τον Υπουργό (1 Πρόεδρος - Γενικός Διευθυντής και δύο αναπληρωτές γενικοί διευθυντές). Κάθε ΠΕΣΥ έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί ΑΕ για τη διαχείριση των προμηθειών, την ανάπτυξη και συντήρηση κτιριακών υποδομών, καθώς και άλλες υποστηρικτικές υπηρεσίες των νοσοκομείων (διαχείριση τροφοδοσίας, καθαριότητας, ασφάλειας κλπ.). Πρόκειται δηλαδή για ιδιωτικοποίηση μεγάλων τμημάτων των Δημόσιων Υπηρεσιών Υγείας που λειτουργεί και σαν πηγή διαπλεκομένων συμφερόντων. Το ΠΕΣΥ ασκεί επίσης ασφυκτικό έλεγχο στο προσωπικό (προσλήψεις, μετακινήσεις). Εκτός, δηλαδή, από τη διάσπαση του ενιαίου χαρακτήρα του υγειονομικού συστήματος, δημιουργείται ένα αυταρχικό σύστημα οργάνωσης με μηχανισμούς ευέλικτης, αδιαφανούς και ανέλεγκτης διεύθυνσης των υπηρεσιών Υγείας. Ενδυναμώνεται ο ασφυκτικός κλοιός της κυβέρνησης, δεν υπάρχει κοινωνικός έλεγχος και ιδιωτικοποιούνται βασικοί τομείς του δημόσιου συστήματος Υγείας.

2. Η δημιουργία Οργανισμού Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ). Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) που διαχειρίζεται χρήματα ΝΠΔΔ.

Συγκεντρώνει και διαχειρίζεται τους πόρους Υγείας των μεγαλύτερων ασφαλιστικών ταμείων, ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) και Δημοσίου (ΟΠΑΔ). Λειτουργεί με κριτήρια αγοράς και αγοράζει υπηρεσίες Υγείας για τους ασφαλισμένους που καλύπτει, από τον Ιδιωτικό επιχειρηματικό και Δημόσιο τομέα. Στην ουσία θα κάνει μειοδοτικό διαγωνισμό και φυσικά καθένας «θα παίρνει ό,τι πληρώνει». Ετσι θα καθιερωθεί η παροχή υπηρεσιών και στο δημόσιο, με βάση το τι πληρώνει το ασφαλιστικό Ταμείο. Επομένως, οι ταξικές διακρίσεις θα μεγαλώσουν ακόμη πιο πολύ. Και σήμερα υπάρχει διάκριση σε θέσεις Α, Β, κλπ., αλλά τουλάχιστον υπάρχει ένα επίπεδο παροχής για όλους και η διαφοροποίηση γίνεται κυρίως στον ξενοδοχειακό εξοπλισμό. Οταν όμως οι υπηρεσίες Υγείας αγοράζονται με τους νόμους της αγοράς, είναι σίγουρο ότι οι ταξικές διακρίσεις θα ενταθούν. Στα πλαίσια αυτά καταργείται ακόμη και αυτή η ανεπαρκής πολιτική Πρόνοιας που υπήρχε μέχρι σήμερα. Με το νέο σύστημα χρηματοδότησης της Υγείας δε θα υπάρχει δωρεάν υγειονομική περίθαλψη σε ανασφάλιστους, όπως μπορεί να είναι οι μακροχρόνια άνεργοι, οι αλλοδαποί εργάτες κλπ.. Για όλους αυτούς προβλέπεται το εξής: Τα Κέντρα Υγείας (ΚΥ) έχουν τη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών σε μη δικαιούχους (ασφαλισμένους Ταμείων, που δεν έχουν ενταχθεί στον ΟΔΙΠΥ, αλλοδαπούς κλπ.), οι οποίοι θα καταβάλλουν αμοιβή κατά πράξη και με βάση προκαθορισμένο τιμολόγιο.

Αφορούν στη διοίκηση, στη λειτουργία και συνολικά στο χαρακτήρα τους. Καταργείται η νομική τους υπόσταση και ανάλογα με τα προγράμματα λιτότητας και τη χρηματοδότηση που θα έχει κάθε ΠΕΣΥ, μπορεί να συγχωνεύει ή να κλείνει τμήματα, κλινικές ή μικρά νοσοκομεία, με κύριο αιτιολογικό το κόστος και όχι φυσικά την ανάγκη για προσφορά. Αυτό μπορεί να το αποφασίζει και ο μοναδικός διευθυντής του νοσοκομείου (manager), που ασκεί μονοπρόσωπη διοίκηση. Καταργείται κάθε πίεση που μπορούσε να ασκηθεί από διάφορους εκπροσώπους κοινωνικών φορέων και της ΤΑ. Ακόμη και η Επιστημονική Επιτροπή των γιατρών, σαν σύμβουλος του ΔΣ, καταργείται. Συνεπώς μεγαλώνει ο αυταρχισμός, η αδιαφάνεια και ο κυβερνητικός έλεγχος παντού. Το νοσοκομείο ουσιαστικά λειτουργεί σαν επιχείρηση. Κάθε δημόσιο νοσοκομείο θα μπορεί να συνάπτει συμβόλαιο με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, για να πουλάει υπηρεσίες Υγείας σ' αυτές. Τα υπάρχοντα κρεβάτια στα δημόσια νοσοκομεία δεν επαρκούν, για να καλύψουν τις σημερινές ανάγκες του πληθυσμού (καλύπτουν μόνο το 60% περίπου). Μετά από τις καταργήσεις, συγχωνεύσεις και την ενοικίαση ενός αριθμού κρεβατιών στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες (όπως ετοιμάζεται η κυβέρνηση να κάνει), ο αριθμός των κρεβατιών των δημοσίων νοσοκομείων θα μειωθεί δραματικά. Η λίστα αναμονής για τους ανθρώπους των λαϊκών στρωμάτων, που δε θα 'χουν να πληρώσουν τον ιδιωτικό τομέα, όχι μόνο δε θα καταργηθεί αλλά θα μεγαλώνει, με επικίνδυνες συνέπειες. Νομιμοποιείται ουσιαστικά το φακελάκι και φορτώνεται στην πλάτη του ασθενούς το κόστος της επίσκεψης στα νοσοκομεία, όπου τις απογευματινές ώρες κάποιοι γιατροί (Επιμελητές Α` και Διευθυντές) του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) θα κάνουν «ιατρείο».

4. Η καθιέρωση του προσωπικού γιατρού και «αναβάθμιση» της ΠΦΥ.

Τα Κέντρα Υγείας αγροτικού και αστικού τύπου με τον προσωπικό γιατρό αποτελούν την υποδομή της ΠΦΥ, όπως εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση. Ο προσωπικός γιατρός θα μπορεί να κατευθύνει τους ασθενείς στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ανάλογα με την κρίση του. Ετσι, η συναλλαγή με τον ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα, (ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και κλινικές), θα είναι νόμιμη και θεσμοθετημένη. Οποιος πληρώνει δημόσια ή ιδιωτική ασφάλεια θα 'χει υπηρεσίες Υγείας και μόνον ο ίδιος, όχι τα άλλα μέλη της οικογένειάς του, εκτός εάν πληρώσουν και αυτά επιπλέον για τη δική τους ασφάλιση. Εκτός αυτού, ο προσωπικός γιατρός θα αφορά κάθε άτομο χωριστά. Το γεγονός ότι ο προσωπικός γιατρός θα μπορεί να στέλνει τους ασθενείς και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα, δε σημαίνει καλύτερη εξυπηρέτηση, γιατί ήδη και στον ιδιωτικό τομέα λειτουργούν (στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα) οι λίστες αναμονής για εξετάσεις ασφαλισμένων των ταμείων. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα στα πολυιατρεία του ΙΚΑ, στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας. Η πρόθεση να μετατραπούν τα πολυιατρεία του ΙΚΑ σε αστικά Κέντρα Υγείας, το μόνο που θα καταφέρει είναι να τα καταστήσει άλλοθι για να μη κτιστούν νέα Κέντρα Υγείας και να διαιωνιστεί η απαράδεκτη σημερινή κατάσταση. Ο προσωπικός γιατρός και το Κέντρο Υγείας θα είναι οι μηχανισμοί, μέσω των οποίων θα υλοποιούνται οι κυβερνητικές εντολές για περικοπή υγειονομικών παροχών και φαρμακευτικής δαπάνης. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι γίνεται στροφή προς την πρόληψη. Κανένας λόγος δε γίνεται για τους ασφαλισμένους στα άλλα ταμεία. Το μόνο που αναφέρεται είναι ότι θα πληρώνουν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας με βάση ειδικό τιμολόγιο.

5. Οι ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις του υγειονομικού προσωπικού.

Στο θέμα των εργασιακών σχέσεων είναι καθαρό ότι θα προωθηθούν «ευέλικτες μορφές» απασχόλησης, παρ' όλο που αναφέρεται ότι το προσωπικό που τώρα υπηρετεί δε θα θιχτεί. Ομως, όταν πολλές από τις υπηρεσίες θα παρέχονται από ΑΕ, πώς το προσωπικό θα είναι μόνιμο και με τις ισχύουσες μέχρι σήμερα εργασιακές σχέσεις; Οι συμβάσεις έργου, ορισμένου χρόνου κλπ. θα ισχύουν για τους γιατρούς, αλλά και για το άλλο προσωπικό. Οι νέοι εισερχόμενοι γιατροί για 15 χρόνια θα κρίνονται ανά 5ετία. Αποδεσμεύεται το πτυχίο ιατρικής από την αγορά εργασίας και καθιερώνονται οι εξετάσεις για την έναρξη ειδικότητας.

Η στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης βοηθάει την κυβέρνηση στη γρήγορη εφαρμογή των θέσεών της. Η ΝΔ προτείνει τη δημιουργία αυτόνομων νοσηλευτικών ιδρυμάτων, με τη νομική μορφή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Δηλαδή, τη μετατροπή των δημόσιων νοσοκομείων σε επιχειρήσεις. Προτείνει αύξηση των νοσηλίων, που θα επιβαρύνει τον ασθενή μέσα από την «αναγνώριση του πραγματικού ημερήσιου νοσηλίου». Προτείνει μια σειρά διοικητικών, διαχειριστικού τύπου μέτρων, όπως το διορισμό των μάνατζερς στις διοικήσεις νοσοκομείων και την κατάργηση του δημόσιου λογιστικού. Οι θέσεις, οι προτάσεις και η τακτική της ΝΔ συνιστούν μια μορφή πίεσης προς την κυβέρνηση, να προχωρήσει στις ανατροπές στην Υγεία με πιο ολοκληρωμένο και βίαιο τρόπο. Ετσι, η ΝΔ δίνει άλλοθι στην κυβέρνηση να δημαγωγεί ότι, δήθεν, ασκεί φιλολαϊκή πολιτική και περιορισμό στη δράση του ιδιωτικού κεφαλαίου.

Η ανακοίνωση του Τμήματος Υγείας του ΣΥΝ πλησιάζει προς την πολιτική της κυβέρνησης και σημειώνει ότι έπρεπε ήδη τα μέτρα «να έχουν εφαρμοστεί προ πολλού». Γιατί είναι «διορθωτικές παρεμβάσεις με μέτρα τεχνοκρατικού περιεχομένου». Κατά τα άλλα, συνεχίζει να μιλάει για την ανάγκη αναβάθμισης και διαφύλαξης του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της Υγείας.Το ΔΗΚΚΙ, στην ανακοίνωση που εξέδωσε, διαπιστώνει ότι τα κυβερνητικά μέτρα οδηγούν στη σταδιακή ιδιωτικοποίηση του συστήματος Υγείας και ότι δε δίνουν λύσεις στα σημερινά προβλήματα. Ταυτόχρονα, όμως, την ιδιωτικοποίηση τη χαρακτηρίζει ως «άκριτη». Με τον τρόπο αυτό, δεν ξεκαθαρίζει ποια είναι η θέση του απέναντι στην επιχειρηματική δράση στον τομέα Υγείας.

Το ΚΚΕ θεωρεί ότι η λαϊκή ευημερία, τα δικαιώματα των εργαζομένων, μπορούν να υπάρξουν μόνο σε μια σχεδιασμένη λαϊκή οικονομία, γιατί εκεί υπάρχει αντικειμενική βάση για την εδραίωσή τους.

Αυτή η λαϊκή οικονομία μπορεί να υπάρξει σε συνθήκες λαϊκής εξουσίας πρώτα απ' όλα με τη δράση των εργαζομένων, με την εμπειρία, τη γνώση, την ενεργητικότητά τους. Οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που μπορούν να αναπτύξουν την παραγωγή της χώρας, τον πλούτο του λαού. Και γι' αυτό το λόγο το ΚΚΕ ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την καλή υγεία του λαού μας, για την ανάπτυξη της προληπτικής ιατρικής, της Δημόσιας Υγείας, της σχολικής ιατρικής, της υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους δουλιάς. Σε μια λαϊκή οικονομία, στην οποία τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής έχουν περάσει στην ιδιοκτησία της κοινωνίας, ο τομέας της βασικής έρευνας αναπτύσσεται και διαθέτει τα αποτελέσματά του για τη λαϊκή ευημερία. Δίνεται ώθηση στην ανάπτυξη της επιστήμης και τεχνολογίας, στην έγκαιρη και πλατιά εφαρμογή των επιτευγμάτων τους, τόσο στην παραγωγή όσο και στις υπηρεσίες αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, δηλαδή στην Υγεία, στην Πρόνοια, στην Παιδεία, στη Στέγη και στο Περιβάλλον. Καταργείται η ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα, κάθε μορφής ιδιωτικοποίηση στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής, όπου ανήκει η Υγεία. Για τη φιλολαϊκή ανάπτυξη, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου της Εργατικής Τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων της πόλης και της υπαίθρου, βασικός παράγοντας είναι, οι κοινωνικές δαπάνες, οι αμοιβές, οι συντάξεις, η μόρφωση, η υγεία, η πρόνοια, η ανάπαυση, το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο και η δημιουργική αξιοποίησή του, οι συγκοινωνίες, ο πολιτισμός, ο λαϊκός αθλητισμός, να είναι υποχρέωση του κράτους. Το σύστημα ασφάλισης που προτείνουμε, περιλαμβάνει τη σύνταξη, τις υπηρεσίες Υγείας, τις παροχές κοινωνικής πρόνοιας και τα επιδόματα, είναι Δημόσιο, παρέχεται δωρεάν από το κράτος και αφορά τους μισθωτούς/τές, τους αυτοαπασχολούμενους/νες, τους αγρότες-αγρότισσες, τους αλλοδαπούς εργάτες και εργάτριες, και όλα τα προστατευόμενα μέλη της εργατικής, λαϊκής οικογένειας. Εχει εθνικό σχεδιασμό. Λειτουργεί με λαϊκό έλεγχο και λαϊκή συμμετοχή. Είναι ενιαίο, δηλαδή στηρίζεται σε ενιαία γενικά κριτήρια απέναντι στους εργαζόμενους, στις κοινές τους γενικές ανάγκες, γιατί η ασθένεια δεν κάνει διακρίσεις. Ομως προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες με βάση τον κλάδο, το είδος του επαγγέλματος (βαριά και ανθυγιεινά), το φύλο και την ηλικία. Εξασφαλίζει την υγιεινή και ασφάλεια στους τόπους δουλιάς και αντιμετωπίζει τις επαγγελματικές ασθένειες. Καταργεί την ανισότητα και τις διακρίσεις των υγειονομικών παροχών και διασφαλίζει για το λαό ισότιμη παροχή στον τομέα της Υγείας, της μητρότητας, της βρεφικής και παιδικής ηλικίας. Επιδεικνύει ιδιαίτερη φροντίδα και στηρίζει ολόπλευρα τα ΑΜΕΑ και τις οικογένειές τους, τους ηλικιωμένους, τους χρονίως πάσχοντες, τις πολύτεκνες και μονογονεϊκές οικογένειες.

Το δημόσιο - κρατικό Σύστημα Υγείας καλύπτει όλον τον πληθυσμό (τους εργαζόμενους και τα προστατευόμενα μέλη των οικογενειών τους) πλήρως και εφ' όρου ζωής, στη βάση των σύγχρονων αναγκών και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων της επιστήμης. Υποστηρίζουμε ένα σύστημα στο οποίο κανείς δε θα είναι χωρίς ασφάλιση και ο καθένας που το χρειάζεται θα μπορεί να κάνει χρήση δωρεάν όλων των ιατρικών και κοινωνικών παροχών, όπως: ιατρικές εξετάσεις (σε όλες τις ειδικότητες και σε όλα τα επίπεδα, πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο), παραμονή στο νοσοκομείο, εγχειρήσεις, άλλες θεραπείες, φυσιοθεραπείες και ό,τι άλλο είναι απαραίτητο για τη φυσική-ιατρική αποκατάσταση, οδοντιατρική φροντίδα, παροχή οπτικών, ορθοπεδικών και άλλων υλικοτεχνικών βοηθημάτων για όσους έχουν ανάγκη. Για τη χρήση αυτών των υπηρεσιών δεν τίθενται περιορισμοί στην ποιότητα και τη χρονική διάρκειά τους. Αυτό που απαιτείται είναι η ιατρική γνωμάτευση, δηλαδή η ελεύθερη, χωρίς περιορισμούς ιατρική γνώμη και κρίση του αρμόδιου οικογενειακού ή άλλης ειδικότητας γιατρού.

Το ενιαίο, δημόσιο Σύστημα Υγείας είναι προσανατολισμένο στην πρόληψη, με υπηρεσίες στους χώρους εργασίας, κατοικίας, εκπαίδευσης (γιατροί εργασίας, σχολίατροι, αθλίατροι, στρατιωτικοί γιατροί). Συνδέει οργανικά όλες τις βαθμίδες Υγείας πρωτοβάθμια, με τον οικογενειακό γιατρό και το Κέντρο Υγείας στα αστικά κέντρα και την ύπαιθρο, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια μέσω των νοσοκομείων στους νομούς και στις περιφέρειες.

Στα ΚΥ μπορεί ο ασθενής να επισκεφθεί γιατρούς όλων των βασικών ειδικοτήτων και να υποβληθεί στις απαραίτητες εξετάσεις. Επίσης να υποβληθεί σε φυσιοθεραπείες, οδοντοθεραπείες ή σε κάποιες μικροχειρουργικές επεμβάσεις. Λειτουργεί τμήμα βραχείας νοσηλείας. Επίσης, υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής και Δημόσιας Υγείας για την προστασία της υγείας όλου του λαού με την άσκηση προληπτικού εμβολιασμού και προληπτικού ελέγχου που εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε όλο τον πληθυσμό και προσαρμόζεται με βάση το φύλο, την ηλικία και το είδος της εργασίας.

Ιδιαίτερη θέση σ' αυτό το δημόσιο Σύστημα Υγείας καταλαμβάνει η προστασία της μητέρας και του παιδιού, ενώ εντάσσονται σ' αυτό τα γυναικολογικά ιατρεία, τα γυναικολογικά συμβουλευτικά κέντρα, τα παιδιατρικά τμήματα που ως υπηρεσίες λειτουργούν στο ΚΥ και τα μαιευτήρια ή κρατικές μαιευτικές κλινικές των νοσοκομείων και τα παιδιατρικά νοσοκομεία ή παιδιατρικές κλινικές των νοσοκομείων.

Το ιατρικό, νοσηλευτικό, παραϊατρικό και διοικητικό προσωπικό του κρατικού συστήματος υγείας έχει μόνιμη και αποκλειστική απασχόληση, είναι ικανοποιητικά αμειβόμενο και με παροχές που ισχύουν για τους εργαζόμενους σε βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Επίσης, λειτουργεί Κρατικός Οργανισμός Φαρμάκου για την παρασκευή ή εισαγωγή και έλεγχο όλων των σύγχρονων φαρμακευτικών σκευασμάτων που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά.

• Να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο δημόσιο σύστημα Υγείας, πλήρως χρηματοδοτούμενο από τον κρατικό προϋπολογισμό και την εργοδοσία, που θα καταργεί την εισφορά των εργαζομένων, θα παρέχει δωρεάν και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους εργαζόμενους, στους άνεργους, στους αλλοδαπούς εργάτες, στους αγρότες, στους αυτοαπασχολούμενους και στα προστατευόμενα μέλη της λαϊκής οικογένειας.
• Να καταργηθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα στο χώρο της Υγείας.
• Να προστατευτεί η δημόσια Υγεία με μέτρα πρόληψης που να συνδέονται οργανικά με όλες τις βαθμίδες Υγείας (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια) και με εξασφάλιση ανάλογων υπηρεσιών στους χώρους εργασίας, κατοικίας και στους χώρους εκπαίδευσης.
• Να αναπτυχθεί η κρατική βιομηχανία φαρμάκου και υγειονομικού υλικού.
• Να αναβαθμιστούν τα Κέντρα Υγείας και τα Νοσοκομεία που υπολειτουργούν, ιδιαίτερα στην παραμεθόριο.
• Να δημιουργηθούν νέα Κέντρα Υγείας κυρίως στα αστικά κέντρα αλλά και στην ύπαιθρο.
• Να εξοπλιστούν με σύγχρονα μηχανήματα βιοϊατρικής τεχνολογίας οι υπηρεσίες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης και να στελεχωθούν με ανάλογο εξειδικευμένο προσωπικό.
• Να πληρωθούν όλα τα κενά των οργανικών θέσεων με προσωπικό όλων των ειδικοτήτων, ικανοποιητικά αμειβόμενο και με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση στο κρατικό Σύστημα Υγείας.
• Να ληφθούν μέτρα για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου, την υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους δουλιάς, την επέκταση των βαριών και ανθυγιεινών επαγγελμάτων και σε νέες κατηγορίες εργαζομένων. Επείγει άμεσα ο συντονισμός όλων των εργαζομένων για την απόκρουση της κυβερνητικής πολιτικής στα πλαίσια της πάλης για την ανατροπή της συνολικής αντιλαϊκής πολιτικής και των στηριγμάτων της. Στα περί «διαλόγου» και «κοινωνικής συναίνεσης» ο λαός μας πρέπει να γυρίσει τις πλάτες. Μόνο η ενωμένη πάλη αποτελεί απάντηση στη θύελλα. Το πρόβλημα της Υγείας είναι πολιτικό και ταξικό και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Οκτώβρης 2000

Τμήμα Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ