Με το πρόσχημα της εφαρμογής των λεγόμενων Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΔΛΠ), το ντόπιο τραπεζικό κεφάλαιο ξεδιπλώνει την επίθεσή του σε βάρος των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Στην ημερήσια διάταξη αυτής της επίθεσης -και της προπαγάνδας που τη στηρίζει- βρίσκονται τα υποτιθέμενα «ελλείμματα» των ασφαλιστικών ταμείων του κλάδου. Πρόκειται για ψέμα αφού οι μεγαλοτραπεζίτες μετονομάζουν τις υποχρεώσεις τους σε «ελλείμματα».

Η εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων σηματοδοτεί την υποχρεωτική αναγραφή στους ισολογισμούς των τραπεζών και των μελλοντικών ασφαλιστικών υποχρεώσεών τους, με βάση ένα ορισμένο προεξοφλητικό επιτόκιο. Η υποχρέωση υπάρχει και σήμερα, με τη διαφορά ότι οι τράπεζες δεν ήταν υποχρεωμένες να την εμφανίζουν στους ισολογισμούς τους.

Το τραπεζικό κεφάλαιο δεν αντιμετωπίζει με ενιαίο τρόπο το θέμα των ΔΛΠ. Υπάρχει μια μερίδα τραπεζιτών, που έχει άμεσο «πρόβλημα» με την εφαρμογή τους και μια δεύτερη μερίδα που προσεγγίζει διαφορετικά το θέμα. Η μιά μερίδα των τραπεζιτών δεν έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικές διαφορές από την εφαρμογή των ΔΛΠ και προσεγγίζουν από την εξής σκοπιά: Βλέπουν πως η ενίσχυση ορισμένων τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων τους με πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό θα έβλαπτε τα δικά τους «συγκριτικά πλεονεκτήματα» στα υπάρχοντα και τα προσδοκώμενα μερίδια αγοράς. Η άλλη, πρωτοστατεί ανάμεσα σε άλλα και σε συγκεκριμένου τύπου αξιώσεις. Σχηματικά, θα μπορούσε κανείς να αποτυπώσει την τακτική τους με το εξής: Ο,τι ωφελεί τον «ανταγωνισμό» χωρίς ταυτόχρονα να αποκομίζω για τον εαυτό μου το ίδιο ακριβώς όφελος, σε τελευταία ανάλυση, είναι σε βάρος μου. Πρόκειται για σκληρό παζάρι ανάμεσα στους διάφορους τραπεζικούς ομίλους (με την επιδιαιτησία της κυβέρνησης). Πάνω σε αυτές τις αντιθέσεις εδράζονται και ο διαγκωνισμός και οι διαπιστωμένες δυσκολίες τους στην εξεύρεση «ενιαίας λύσης».

Οι βλέψεις του τραπεζικού κεφαλαίου προκύπτουν και από όσα επίσημα έχει ανακοινώσει ο διοικητής του τραπεζικού ομίλου της Εθνικής Τράπεζας Τ. Αράπογλου. Διακαής πόθος του είναι η μείωση της εργοδοτικής εισφοράς στα ταμεία κύριας ασφάλισης, από το 26,6% σήμερα, στο επίπεδο, που, σύμφωνα με τον ίδιο, «δουλεύει» ο ανταγωνισμός, δηλαδή στο 13,3%. Πρόκειται για επιχείρηση καρατόμησης των εργοδοτικών εισφορών κατά 50%, χρήματα τα οποία θα γίνουν κέρδη στα θησαυροφυλάκια των ντόπιων και ξένων μεγαλομετόχων τους. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας του μεγάλου κεφαλαίου -τόσο συνολικά, όσο και επιμέρους στους διάφορους ομίλους- γίνεται σε βάρος των ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων. Η διοίκηση της Εμπορικής Τράπεζας πρωτοστατεί σε αξιώσεις για «λύση» εδώ και τώρα (διάβαζε ενίσχυση από τον κρατικό προϋπολογισμό). Αντίθετα, σε αυτή τη φάση, η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, της Γιούρομπανκ και άλλων δε δείχνουν πρόθυμες να συνδράμουν στο συγκεκριμένο τους «ανταγωνιστές» τους.

Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, αξιοποιεί και ενισχύει το σκηνικό, προκειμένου να διατηρήσει ζεστές τις αντιλαϊκές μηχανές και τις διάφορες μεθοδεύσεις γύρω από το Ασφαλιστικό των τραπεζών και γενικότερα. Για παράδειγμα, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Αλογοσκούφης άλλοτε περιορίζεται στην αναφορά «προβλημάτων» γύρω από την εφαρμογή των ΔΛΠ και άλλοτε επεκτείνεται στο «μείζον» θέμα του Ασφαλιστικού στις τράπεζες -και όχι μόνον. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για βαθμιαία κλιμακούμενη επίθεση κυβέρνησης και πλουτοκρατίας, με στόχο τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα, στις κατευθύνσεις που απαιτούν οι διεθνείς ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί (ΔΝΤ, ΕΕ κ.ά.), καθώς και οι διάφορες ενώσεις συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου.

Είναι απόλυτα φανερό πως οι εργαζόμενοι δεν μπορούν -και θα ήταν ολέθριο λάθος- να συμπορευτούν στη γραμμή, στις τακτικές και τους όποιους τακτικισμούς της κυβέρνησης και της μεγαλοεργοδοσίας. Ολες οι τράπεζες, από κοινού, ξεδιπλώνουν προγράμματα «εθελούσιων απολύσεων», προκειμένου να πετσοκόψουν τα μισθολογικά κονδύλια προς δόξαν της κερδοφορίας τους. Σ' αυτήν τους την πολιτική είναι και συναγωνιστές και από τα πράγματα απόλυτα συντεταγμένοι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τα αποτελέσματα που έχει η πολιτική του τραπεζικού κεφαλαίου είναι η περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, η μείωση του προσωπικού στο συγκεκριμένο όμιλο συνεπάγεται καθαρή ωφέλεια για τους μεγαλομετόχους τους που φτάνει στα 7,2 εκατ. ευρώ για το 2005 και για τον επόμενο χρόνο (2006) στο αστρονομικό ύψος των 11,6 εκατ. ευρώ. Ο ίδιος τραπεζικός όμιλος ανακοίνωσε πως οι θέσεις εργασίας των εργαζομένων που ...«αποχώρησαν» θα καλυφτούν σε ποσοστό μόλις 15%. Με απλά λόγια, στους 7 εκδιωχθέντες προσλαμβάνεται ένας, γεγονός που αποτυπώνει ανάγλυφα τους γοργούς ρυθμούς εντατικοποίησης της εργασίας και στο χώρο του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το ξεκαθάρισμα του τοπίου γύρω από τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα και τις υπάρχουσες ασφαλιστικές υποχρεώσεις των τραπεζών είναι αυτό που θα αποσαφηνίσει τους όρους της περαιτέρω συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης στο χώρο του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο μεγαλομέτοχος της Εμπορικής Τράπεζας, η γαλλική Credit Agricole, έχει ήδη διαμηνύσει, εκβιάζοντας απροκάλυπτα, πως οι όποιες κινήσεις της είναι συνάρτηση της «επίλυσης» του Ασφαλιστικού. Στο παρασκήνιο ήδη επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ εξελίσσονται οι διαπραγματεύσεις για το ενδεχόμενο αύξησης της συμμετοχής του γαλλικού ομίλου στο μετοχικό κεφάλαιο της Εμπορικής Τράπεζας ή, αντίθετα, για το ενδεχόμενο αποχώρησής τους, ανάλογα με τις εξελίξεις γύρω από τα ζητήματα και τις διάφορες αξιώσεις που οι ίδιοι προβάλλουν.

Για την ώρα, οι τραπεζίτες επιδίδονται σε κινήσεις διείσδυσης στη χρυσοφόρα τραπεζοαγορά των βαλκανικών κρατών, στο πλαίσιο της επέκτασης και της αναβάθμισης της παρουσίας τους. Πρόκειται για σχετικά παρθένο έδαφος, πάνω στο οποίο ετοιμάζονται να θησαυρίσουν με δουλιές γύρω από αποκρατικοποιήσεις, αλλά και από την πολλά υποσχόμενη για τους ίδιους «λιανική τραπεζική» (δάνεια κ.ά.), η οποία στις χώρες αυτές υπολείπεται κατά πολύ σε σχέση με τη διαμορφωμένη κατάσταση μέσα στη χώρα. Η Alpha Bank (όμιλος Κωστόπουλου) ανακοίνωσε την εξαγορά του 88,64% της σερβικής τράπεζας «Jubanka Βελιγραδίου», έναντι τιμήματος 152 εκατ. ευρώ, η απόκτηση της οποίας, σύμφωνα με τον Γ. Κωστόπουλο, «αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την υλοποίηση της στρατηγικής τους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη».

Σε συμφωνία εξαγοράς της βουλγαρικής τράπεζας Γιούρομπανκ (πρόκειται για συνωνυμία με την τράπεζα του ομίλου Λάτση), προχώρησε και η Τράπεζα Πειραιώς. Σύμφωνα με τον όμιλο Σάλλα, οι καταθέσεις στη βουλγαρική τράπεζα φτάνουν τα 225 εκατ. ευρώ και οι χορηγήσεις (δάνεια) σε πελάτες της στα 310 εκατ. ευρώ. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Τράπεζα Πειραιώς αναφέρει πως το μερίδιο αγοράς που έχει στη Βουλγαρία ανέρχεται σε επίπεδα πάνω από 4,2%. Οι πρόσφατες ανακατατάξεις στο τραπεζικό τοπίο συνοδεύονται από την αποχώρηση (πώληση του 50%) του μεγαλοεπιχειρηματία Δ. Κοντομηνά από το μετοχικό κεφάλαιο της Nova Bank, με την αντίστοιχη αύξηση της συμμετοχής της πορτογαλικής τράπεζας Banco Comercial Portugues, η οποία πλέον κατέχει το 100% του μετοχικού κεφαλαίου στη Nova.