Η 6η Σύνοδος Ευρωπαϊκής Ενωσης και Λατινικής Αμερικής - Καραϊβικής, που πραγματοποιήθηκε στις 18 και 19 Μάη, επιχειρήθηκε να πάρει πανηγυρικό χαρακτήρα καθώς η ΕΕ ήταν υπό την ισπανική προεδρία, μία χώρα με «ισχυρούς δεσμούς» με τη Λατινική Αμερική, εξαιτίας φυσικά του αποικιοκρατικού της παρελθόντος.

Χαρακτηριστικό είναι ότι από τα τέλη του 2009 και ενόσω πλησίαζαν οι ημέρες για την ανάληψη της προεδρίας από την Ισπανία, πολλαπλασιάζονταν οι επαφές ούτως ώστε στην 6η Σύνοδο να επιτευχθούν άνετα οι στόχοι της διεύρυνσης και του «ανοίγματος» των αγορών για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Ομως ...η πρόσκληση προς τον Πορφίριο Λόμπο Σόσα, τον «πρόεδρο» της Ονδούρας - αναδείχθηκε μέσα από εκλογές βίας και νοθείας με μοναδικό στόχο να νομιμοποιήσει το πραξικόπημα της 28ης Ιουνίου εναντίον του προέδρου Μανουέλ Σελάγια - κόντεψε να τινάξει στον αέρα τη Σύνοδο πριν καν αρχίσει, καθώς ηγέτες χωρών, όπως της Βενεζουέλας, της Βραζιλίας, του Εκουαδόρ, της Αργεντινής, της Βολιβίας προειδοποίησαν ότι θα μποϊκοτάρουν τη Σύνοδο καθώς η κοινή τους συμμετοχή με τον Λόμπο θα σήμανε την έμμεση αναγνώριση του πραξικοπήματος.

Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγο Τσάβες, δήλωσε την προηγούμενη Κυριακή, την παραμονή της έναρξης της Συνόδου, ότι δεν πρόκειται να παραστεί μη αναγνωρίζοντας την κυβέρνηση Λόμπο και καταγγέλλοντας την πολιτική της έμμεσης αναγνώρισης από την ΕΕ. Βεβαίως μπορεί ο Λόμπο να μην παραβρέθηκε στη Σύνοδο με το σύνολο των ηγετών, ωστόσο πήγε στη Μαδρίτη και υπέγραψε συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ ξεχωριστά, κάτι που δείχνει ότι αναγνωρίζεται πλήρως από τον ιμπεριαλιστικό οργανισμό.

Ομως δεν ήταν μόνο η μικρή Ονδούρα, που ωστόσο ανέδειξε με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο τη στρατηγική του κεφαλαίου της ΕΕ, που δεν έχει κανένα πρόβλημα με τα πραξικοπήματα εάν αυτά εξυπηρετούν τα συμφέροντά της, ήταν και η κρίση που σοβεί στους κόλπους της ΕΕ και το ευρώ που κλυδωνίζεται, που μετρίασαν τις προσδοκίες για τα αποτελέσματα της Συνόδου.

Πάντως, κάποιοι στόχοι επιτεύχθηκαν. Καταρχήν όσον αφορά τη συμφωνία με την Κεντρική Αμερική. Σύμφωνα με το «Ρόιτερς», η ΕΕ και έξι χώρες της Κεντρικής Αμερικής (Κόστα Ρίκα, Ελ Σαλβαδόρ, Γουατεμάλα, Ονδούρα, Νικαράγουα και Παναμάς) κατέληξαν - μετά από τρία χρόνια διαπραγματεύσεων - σε μια πρώτη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, η οποία περιλαμβάνει τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων εκ μέρους της Κεντρικής Αμερικής όπως καφέ, μπανάνες και άλλα φρούτα και την εισαγωγή από την ΕΕ κυρίως μηχανημάτων, χημικών, οχημάτων και καυσίμων. Ας σημειωθεί ωστόσο ότι στη συγκεκριμένη συμφωνία διατηρούνται κάποιες ποσοστώσεις και δασμοί για προϊόντα, όπως το ευρωπαϊκό γάλα σε σκόνη και το τυρί, καθώς και οι μπανάνες της Κεντρικής Αμερικής.

Τη Δευτέρα επίσης η ΕΕ συμφώνησε να επαναληφθούν οι συνομιλίες με τις χώρες του «Mercosur», της «Αγοράς του Νότου» (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη), παρόλο που είχαν αντιταχθεί η Γαλλία και κάποιες άλλες χώρες, μεταξύ αυτών η Ελλάδα και η Ιρλανδία, φοβούμενες ότι οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τη Λατινική Αμερική θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις.

Η άρνηση αυτή των δέκα χωρών της ΕΕ προκάλεσε και την αντίδραση της προέδρου της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντες, που άσκησε κριτική σε πρακτικές έντονου προστατευτισμού, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «πρέπει να αποκρουστεί κάθε μία από τις μορφές του».

Εντούτοις, λίγες ημέρες πριν τη Σύνοδο, τόσο η Βραζιλία όσο και η ΕΕ είχαν αντιδράσει έντονα στα σχέδια της κυβέρνησης της Αργεντινής να επιβάλει δασμούς στην εισαγωγή αγροτικών προϊόντων για την «εξασφάλιση του εμπορικού ισοζυγίου και των θέσεων εργασίας στην Αργεντινή», όπως είχε δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών Αμάδο Μπούντου. Εντούτοις η Βραζιλία, σύμφωνα με την εφημερίδα «Folha de S. Paulo», πέντε ημέρες πριν την έναρξη της Συνόδου, σχεδίαζε αντίποινα, ενώ η ανακοίνωση της ΕΕ σημείωνε ότι «οι μηχανισμοί ανάσχεσης των εισαγωγών είναι ασύμβατοι με τους κανονισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και των δεσμεύσεων της Αργεντινής στην G-20».

Το πρώτο βήμα στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο «Mercosur» και την ΕΕ θα γίνει σε μια συνάντηση που έχει προγραμματιστεί για τον Ιούλιο, χωρίς να έχει ακόμα επιβεβαιωθεί, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Buenos Aires Herald». Ομως οι συνομιλίες δεν αναμένονται να είναι «εύκολες», όπως παραδέχθηκε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και για την επίτευξη συμφωνίας και οι δύο πλευρές θα πρέπει να κάνουν υποχωρήσεις.

Επίσης όσον αφορά τις συμφωνίες με το Περού και την Κολομβία έγιναν στο πλαίσιο της Συνόδου ΕΕ - Κοινότητας των Ανδεων (CAN), παρακάμπτοντας ουσιαστικά τις διαδικασίες καθώς τόσο η Βολιβία όσο το Εκουαδόρ τις απορρίπτουν. Η ΕΕ δεν παρέκαμψε τυχαία τις διαδικασίες καθώς οι στόχοι της ήταν σαφέστατοι και στη «διακήρυξη της Λίμα», το 2008, όπου αναφέρονταν χαρακτηριστικά ότι η συνομολόγησή τους αποτελεί «πολιτική προτεραιότητα».

Οσο για την Σύνοδο αυτή καθεαυτή, τα ουσιώδη ήταν ελάχιστα και παρουσιάστηκαν με το προκάλυμμα της ...ανησυχίας της ΕΕ για τη φτώχεια στην περιοχή, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και τις κλιματικές αλλαγές, προωθώντας την «πράσινη ανάπτυξη», δηλαδή τις μπίζνες των αντίστοιχων μονοπωλιακών ομίλων. «Η Ευρώπη, ανήσυχη για τις συνέπειες των κλιματικών αλλαγών, υπερασπίζεται τη χρήση των βιοκαυσίμων», ανέφεραν λατινοαμερικανικά ΜΜΕ, σημειώνοντας ωστόσο ότι χώρες όπως η Βολιβία και η Βενεζουέλα την απορρίπτουν πλήρως.

Επιπλέον εκκλήσεις για έναν λεγόμενο «πολυπολικό κόσμο» ακούστηκαν κατά τη διάρκεια της Συνόδου, καλλιεργώντας ουσιαστικά αυταπάτες πως θα μπορούσε να υπάρξει κάτι τέτοιο σε μια στιγμή που κυριαρχεί το ιμπεριαλιστικό δίκαιο. Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο, η χώρα του οποίου προεδρεύει το εξάμηνο αυτό της ΕΕ, έκανε έκκληση στους ηγέτες για «προσπάθειες ενότητας», υποστηρίζοντας πως «η δυνατότητα για οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται στην ειλικρίνεια και τη φιλελευθεροποίηση» και όχι στις «κλειστές πόρτες».

Ο πρόεδρος της ΕΕ, Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ, υποστήριξε πως οι δύο περιοχές «είναι φυσικοί συνεργάτες και σύμμαχοι», τονίζοντας παράλληλα πως οι εμπορικές ανταλλαγές «υπερδιπλασιάστηκαν από το 1990» και πως η ΕΕ είναι ο πρώτος επενδυτής στη Λατινική Αμερική και ο δεύτερος εμπορικός εταίρος της μετά τις ΗΠΑ.

Στη διακήρυξη της Συνόδου υπάρχουν πολλά ..ευχολόγια για την επιστήμη, την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία, την αειφόρο ανάπτυξη, το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή, τη βιοποικιλότητα, την ενέργεια, την κοινωνική συνοχή. Επίσης διατυπώνεται - υποτίθεται - η δέσμευση να ενισχυθούν οι αδύνατοι, να υπάρξει «νέα διεθνής οικονομική αρχιτεκτονική, που θα συμπεριλαμβάνει τη μεταρρύθμιση των διεθνών χρηματοοικονομικών οργανισμών». Δεν πρόκειται φυσικά για τίποτε άλλο παρά για προσπάθειες εξωραϊσμού του καπιταλισμού.

Στη διάρκεια της Συνόδου υπήρξαν και φωνές που είδαν την ουσία της προσπάθειας της ΕΕ. Ο Κουβανός υπουργός Εξωτερικών, Μπρούνο Ροντρίγκες Παρίγια, κατήγγειλε το δόγμα του ΝΑΤΟ και την επιθετικότητα των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική με τις βάσεις. Ταυτόχρονα, καταδίκασε τη «διπλή ηθική» που εφαρμόζει η ΕΕ. Τη στήριξη και των δύο στο πραξικόπημα στην Ονδούρα και το γεγονός ότι η αποικιοκρατία πριν και η καπιταλιστική εκμετάλλευση σήμερα έχουν μετατρέψει την ΕΕ σε πιστωτές και την περιοχή της Λατινικής Αμερικής σε μόνιμους οφειλέτες, παρόλο που ήδη έχουν πληρώσει πολλαπλά τα όποια χρέη.

Και άλλοι ηγέτες της Λατινικής Αμερικής πρότειναν να συμπεριληφθεί στην κοινή διακήρυξη παράγραφος που να αναφέρεται στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και την άρνηση της ΕΕ να υιοθετήσει ειδικές διατάξεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών και απαίτησαν από την Ευρωπαϊκή Ενωση να συμπεριλάβει μια αναφορά κατά της επιβολής κυρώσεων που επιβάλλουν οι ΗΠΑ κατά της Κούβας, όπως γίνεται με το Νόμο Χελμς - Μπάρτον, κάτι που οι Ευρωπαίοι ηγέτες φυσικά και αρνήθηκαν, όπως και την άρση της λεγόμενης «κοινής θέσης».

Την ίδια περίοδο με τη σύνοδο πραγματοποιήθηκε και η «4η Σύνοδος των Λαών» που διοργανώθηκε στην ισπανική πρωτεύουσα από 400 περίπου πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Στο πλαίσιο της λεγόμενης αντισυνόδου πραγματοποιήθηκαν αρκετά τραπέζια συζητήσεων με θέματα που ποικίλλουν, από την αντίθεση στην παρουσία των αμερικανικών βάσεων στη Λατινική Αμερική, όπου καταγγέλθηκε και ο ρόλος της ΕΕ για τη συνεργία της στις επιθετικές πολιτικές και στρατιωτικές ενέργειες των ΗΠΑ μέσω και του ΝΑΤΟ και άλλων «ευαγών ιδρυμάτων και οργανισμών», τις επιπτώσεις της δράσης των πολυεθνικών και του ρόλου της ΕΕ στην καταστροφή του περιβάλλοντος όπου στήθηκε «διεθνές δικαστήριο», μέχρι τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων. Σε αυτές τις εκδηλώσεις εκφράστηκαν και πολλές αυταπάτες για τη δυνατότητα δήθεν καλών σχέσεων με την ΕΕ.

Ωστόσο, παράλληλα έγιναν κάποιες εκδηλώσεις αλληλεγγύης προς την Κούβα, όπου καταδικάστηκε ο φονικός αποκλεισμός από τις ΗΠΑ και απαιτήθηκε η άμεση απελευθέρωση των πέντε Κουβανών αγωνιστών. Επίσης έγιναν εκδηλώσεις συμπαράστασης στους αγωνιζόμενους λαούς της Λατινικής Αμερικής, ανάμεσά τους της Κολομβίας ενάντια στο αντιδραστικό καθεστώς.