Η εκδήλωση του Ζαπατιστικού Στρατού για την Εθνική Απελευθέρωση, ο οποίος στις πρώτες ώρες του 1994, κατέλαβε την περιοχή της επαρχίας Τσιάπας στα σύνορα Μεξικού και Γουατεμάλας, έκανε τεράστιο θόρυβο. Σύμπτωμα μιας κοινωνίας σε πλήρη οικονομική και κοινωνική κρίση διαλυτικών διαστάσεων (όπως έδειξε καθαρά η μεξικανική χρεοκοπία που ακολούθησε) αλλά και το φαινόμενο μιας νέας εποχής στην οποία οι κυρίαρχες δυνάμεις εννοούν να οριοθετήσουν αυστηρά τους κανόνες αμφισβήτησης (ή, σωστότερα, αποδοχής) της κυριαρχίας τους, ο Ζαπατιστικός Στρατός εξακολουθεί να βρίσκεται εγκαταστημένος στην Τσιάπας. Η μεξικανική κυβέρνηση τον θεώρησε ικανό για μια διαπραγματευτική συνομιλία, παρατεταμένης διαρκείας και ανήσυχης εξέλιξης. Προφανώς, δεν προσφέρεται για μια επιχείρηση "τελικής λύσης", σαν αυτή των κομάντος του Προέδρου Φουτζιμόρι,

Παρά, τη μεγάλη δημοσιότητα, ελάχιστα είναι πραγματικά γνωστά για τον Ζαπατιστικό Στρατό. Το γεγονός ότι έχει πάρει το όνομα του Εμιλιανού Ζαπάτα (1883 - 1919) δείχνει ότι τοποθετείται μέσα στο ρεύμα μιας παράδοσης πάλης ενός αγροτικού πληθυσμού θύματος άγριας εκμετάλλευσης και, συχνά, καταπίεσης με ρατσιστικά κριτήρια. Η εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων συνταγών δε βελτίωσε ωστόσο την κατάσταση, αντίθετα την επιδείνωσε. Δεν ξέρουμε ωστόσο αν ο Ζαπατιστικός Στρατός έχει την αίσθηση μιας ευρύτερης προέλευσης και μιας ευρύτερης αντιπαράθεσης. Πολύ περισσότερο, δεν ξέρουμε αν εξελίσσονται τα πράγματα από την άποψη της τοπικής πολιτικής κατάστασης. Μήπως, άραγε, τα αιματηρά γεγονότα της Λίμας έχουν δημιουργήσει σκέψεις μίμησης, παρά τη διαφορά συνθηκών στους ηγετικούς κύκλους της Πόλης του Μεξικού;

Οπως και να έχει το πράγμα, γεγονός είναι ότι το μαγικό, μακρινό και μαγευτικό Μεξικό σε ελάχιστους από μας είναι γνωστό. Εχουμε δει ταινίες, όπως το το "Βίβα Ζαπάτα" ή το "Χουαρέζ", έχουμε δακρύσει με τον Μάρλον Μπράντο και έχουμε θερμά χειροκροτήσει τον Πολ Μιούνι, έχουμε διαβάσει τον Φουέντες, τον Παπαρήγα και άλλα βιβλία ντόπιων και ξένων συγγραφέων, που μιλούν για την επανάσταση, ή μάλλον τις επαναστάσεις που έγιναν στην πονεμένη αυτή χώρα και μάθαμε περίπου τι έχει γίνει. Σήμερα όμως; Συχνά πέφτει το βλέμμα μας στις εφημερίδες που παραθέτουν μικρές ή και μεγαλύτερες ειδήσεις, ακόμη, βλέπουμε αποσπασματικές, κατακερματισμένες, συγκεχυμένες εικόνες από την τηλεόραση... Ομως, μια πραγματική, συγκεκριμένη και συμπαγή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε.

Ετσι με τίποτε δε θα χάσουμε το μεγάλο αφιέρωμα στους Ζαπατίστας και τον αρχηγό τους Μάρκος, που προβάλλει το MEGA την Τετάρτη (25.6) στις 23.50. Ο Αλέξης Παπαχελάς ταξίδεψε στη ζούγκλα της περιοχής Τσιάπας του Μεξικού για να συναντήσει τον αρχηγό των Ζαπατίστας, Μάρκος. Μετά από δεκαήμερη παραμονή στη ζούγκλα, όπου βρίσκεται το αρχηγείο των Μεξικανών ανταρτών, ο δημοσιογράφος κατάφερε τελικά να συναντηθεί με τον Μάρκος, καθώς επίσης και με τους Ινδιάνους αρχηγούς του κινήματος, προκειμένου να συζητήσουν τους στόχους τους και τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω του αποκλεισμού τους από τον μεξικανικό στρατό. Ο στρατός των Ζαπατίστα απαρτίζεται κυρίως από φτωχούς Ινδιάνους που έχουν μείνει χωρίς γη και περιουσία. Το κίνημά τους γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1994, όταν μονάδες του ανταρτικού στρατού τους κατέλαβαν αιφνιδιαστικά την πόλη Σαν Κριστομπάλ, που είναι η πρωτεύουσα της περιοχής των Τσιάπας, και, παράλληλα η φτωχότερη πόλη της χώρας.

Ο φακός κατέγραψε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν στα χωριά των Ινδιάνων.