ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 30 Ιούλη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Εις υγείαν

Σας αρέσει το φραπέ; Ναι; Αντίθετα, όμως, με ό,τι εννοούμε όταν λέμε «ένα φραπέ παρακαλώ», αν λέμε το παρακαλώ αμφιβάλλουμε, αυτή η λέξη δε σημαίνει νεσκαφέ. Σημαίνει ποτό, ένα οποιοδήποτε ποτό, πολύ παγωμένο και χρησιμοποιείται για τα ντρινκς που σερβίρονται σε ποτήρια γεμάτα τριμμένο πάγο.

Ας κάνουμε, λοιπόν, ένα Αμπσέντ φραπέ: 2/3 Περνό, 1/3 Ανιζέτ και πολλά παγάκια. Χτυπάμε τα ποτά στο σέικερ, και τα σερβίρουμε σε ποτήρια γεμάτα τριμμένο πάγο.

Μπερζεράκ Φραπέ: Λευκό ξηρό κρασί, δυο κουταλιές της σούπας μέλι και παγάκια. Χτυπάμε τα υλικά στο σέικερ και τα σερβίρουμε σε ποτήρια γεμάτα πάγο.

Καφέ Ρουαγιάλ Φραπέ: 1/3 Καφέ εσπρέσο ή Νεσκαφέ, 2/3 κονιάκ και παγάκια. Επαναλαμβάνουμε τις παραπάνω διαδικασίες. Και εις υγείαν...

Η μοναξιά του φυτού

Τα φυτά έχουν αισθήματα. Μας ανταποδίδουν την αγάπη μας και νιώθουν, ναι, πιστέψτε το, την απουσία μας. Επειδή, λοιπόν, βρισκόμαστε στον προθάλαμο των διακοπών, αν δεν είμαστε ήδη μέσα στο θάλαμο, καλό θα ήταν να μεταφέρουμε έξω όλα τα φυτά για να συνηθίσουν στη μοναξιά και να μην αισθανθούν ότι δεν είμαστε σπίτι. Η έλλειψή μας θα τους κοστίσει. Αν πρόκειται να απουσιάσουμε για μεγάλο διάστημα, τότε θα θυμηθούμε την παλιά παροιμία που λέει: «ο γείτονας είναι ο θεός». Και θα τον αναζητήσουμε και θα τον παρακαλέσουμε να τα φροντίζει. Αν, όμως, η απουσία θα είναι ολιγοήμερη, τότε να συγκεντρώσουμε τα φυτά και να τα σκεπάσουμε με μια ψάθα ή με ένα λεπτό ύφασμα, αφού πλύνουμε καθαρά ένα ένα φύλο. Οσοι από εμάς διαθέτουν γλάστρες η δοχεία με ρεζέρβα νερού να τις γεμίσουμε. Ακόμη, με μια βρεγμένη λινάτσα θα τυλίξουμε τα πιο ευαίσθητα φυτά και καλά να περάσουμε.

Μικρές ιδέες
Για οργκαντίνα και παλιά δαντέλα

Για να λέμε την αλήθεια. Με τέτοια ζέστη δεν πολυδουλεύει το μυαλό μας, έτσι δεν έχουμε ούτε μικρές ούτε μεγάλες ιδέες. Ασυνάρτητες είναι. Να, όμως, που μια φωτογραφία αιχμαλώτισε το βλέμμα μας, δρόσισε το ναρκωμένο κεφάλι μας, ξεκούρασε τα κουρασμένα από την αντηλιά μάτια μας. Και η επιθυμία, μικρή μεν, άνθισε σα φυτό εσωτερικού χώρου, μέσα στην έρημο της ψυχής μας. Ενα κατάλευκο κρεβάτι, με ουρανό από οργκαντίνα, με κουνουπιέρα από το ίδιο ύφασμα, με κάλυμμα κατάλευκο και μαξιλάρια κεντημένα με παλιά υπέροχη δαντέλα. Ολα λευκά, εκτός από δυο γαλάζια μαξιλαράκια, όλα λευκά, φωτεινά και υπέροχα. Αν είμαστε καλά και αν έχουμε λεφτά, ίσως το φθινόπωρο να το ξανασκεφτούμε. Μα, τώρα, κάνει τόση ζέστη που μόνο μια αιώρα μας σώζει.

Για κουραστικές λύσεις

Κυριακή σήμερα, ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο παραπάνω στην κουζίνα και ανασκουμπωθείτε να μαγειρέψουμε ψαρονέφρι με μανιτάρια. Για τέσσερα άτομα θα χρειαστούμε: 350 γρ. φιλέτο (ψαρονέφρι), 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο, 2 κρεμμύδια ψιλοκομμένα, 1 σκελίδα σκόρδου ψιλοκομμένη, 225 γρ. μικρά μανιτάρια, 2 κουταλιές της σούπας μουστάρδα, 150 ml λευκό κρασί, 4 κουταλιές της σούπας κρέμα γάλακτος, 4 κουταλιές της σούπας κόλιαντρο ψιλοκομμένο, αλάτι, πιπέρι.

Κόβουμε το ψαρονέφρι σε φιλετάκια, πάχους 0,5 εκ. Σε ένα βαθύ αντικολλητικό τηγάνι ζεσταίνουμε μια κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο και τηγανίζουμε τα φιλετάκια λίγα λίγα μέχρι να ροδίσουν. Με μια τρυπητή κουτάλα βγάζουμε τα φιλετάκια από το τηγάνι και τα βάζουμε σε μια πιατέλα που έχουμε στρώσει με απορροφητικό χαρτί κουζίνας. Τα αφήνουμε προσωρινά στην άκρη. Ζεσταίνουμε το υπόλοιπο ελαιόλαδο στο τηγάνι και σοτάρουμε το κρεμμύδι σε δυνατή φωτιά 3' ή μέχρι να μαραθεί. Προσθέτουμε ανακατεύοντας το σκόρδο και τα μανιτάρια και συνεχίζουμε το τηγάνισμα 5' μέχρι να πάρουν χρώμα και να μαλακώσουν. Προσθέτουμε τη μουστάρδα και μετά το κρασί. Τα βράζουμε σε δυνατή φωτιά μέχρι η σάλτσα να μειωθεί σε ποσότητα και να πήξει ελαφρώς. Ξαναρίχνουμε στο τηγάνι τα φιλετάκια μαζί με την κρέμα γάλακτος και τα ζεσταίνουμε 3'. Προσθέτουμε το μισό κόλιαντρο και αλατοπίπερο. Σερβίρουμε τα φιλετάκια με ζυμαρικά και τα γαρνίρουμε με το υπόλοιπο κόλιαντρο.

Οι Ελληνες που άφησαν εποχή...

Τελειώνει ο μήνας, καυτός ήταν, τελειώνει και το καλοκαίρι, αν πιστέψουμε την παροιμία που λέει «κι απ' τον Αύγουστο χειμώνα». Είναι λίγο τραβηγμένη από τα μαλλιά βέβαια, αλλά δεν πειράζει. Οι «Ιουλιανοί» παραθεριστές, χωρίς να είναι παραβάτες ...επιστρέφουν. Οι Αυγουστιάτικοι ετοιμάζονται, είναι με το κλειδί στο χέρι. Υπάρχουν και οι άλλοι, οι ακίνητοι, αμετακίνητοι, εκείνοι που για αντικειμενικούς ή έστω προσωπικούς λόγους παραμένουν στην πόλη. Και οι τρεις κατηγορίες έχουν ανάγκη από ένα βιβλίο, οι πρώτοι για να παρηγορηθούν που το όνειρο της καλοκαιρινής φυγής τέλειωσε, οι δεύτεροι για να τους συντροφεύει στις διακοπές που μόλις αρχίζουν και οι «άλλοι» εμείς, δηλαδή, που, έτσι κι αλλιώς, το έχουμε πάντα ανάγκη.

Ενα βιβλίο που καλύπτει όλες τις ανάγκες είναι το βιβλίο του Γιάννη Καιροφύλα «Η μικρή ιστορία Μεγάλων Ελλήνων» Εκδόσεις «Φιλιππότη». «Μεγάλοι Ελληνες - σημειώνει στον πρόλογό του ο συγγραφέας - υπήρξαν αναμφισβήτητα ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος κι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, για να αναφέρουμε μόνον τρεις από τους πιο γνωστούς. Το πλατύ κοινό τους γνωρίζει καλά, γιατί έχει διαβάσει και διαβάζει πολλά, αφού γι' αυτούς χύθηκε και χύνεται πολύ μελάνι. Μόνον αυτοί είναι οι Μεγάλοι Ελληνες;», αναρωτιέται ο Καιροφύλας και απαντά ο ίδιος: Οχι. Γι' αυτό και γράφει για τον Πυθέα τον Μασσαλιώτη, τον Ελληνα εξερευνητή, που αναζητούσε τον ήλιο του μεσονυκτίου στο Βόρειο Πόλο το 330 π.Χ.! Και συνεχίζει με τον Αθανάσιο Σορβόλο, τον γενναίο Κρητικό που έσωσε το γόητρο της Βενετίας, μεταφέροντας πλοία ανάμεσα στα βουνά. Γι' αυτό και συνεχίζει με τον Νικηφόρο τον Υδραίο, το μονάκριβο γιο του φτωχού ψαρά από την Υδρα που έγινε ηγεμόνας στο Αλγέρι, αλλά και για τον Αντώνιο Βασιλάκη, τον τρίτο γιο του καραβοκύρη από τη Μήλο που έγινε ένας διάσημος ζωγράφος της Αναγέννησης και τον Βελισσάριο Κορνέσιο, τον Ελληνα ζωγράφο που κατηγορήθηκε για φόνους στη Νάπολη της Ιταλίας. Ο ζωγράφος που ζωγράφιζε θαυμάσια, αλλά και σκότωνε με την ίδια επιδεξιότητα.

Ακόμη γράφει την Ιστορία του Ιάκωβου Βασιλικού, του παράξενου Ελληνα, που έγινε στα μέσα του 16 αιώνα ηγεμόνας της Μολδαβίας. Για τον Κωνσταντίνο Γεράκη, το δαιμόνιο Κεφαλονίτη που έγινε αντιβασιλιάς στο Σιάμ, για τον Σεραφείμ Παγωνάτο, το σοφό Ελληνα που εξορίστηκε από τον τσάρο στις 19 Ιούλη του 1732 στις στέπες της Σιβηρίας. Και τι δε γράφει ο συγγραφέας αυτού του εξαιρετικού βιβλίου! Μαθαίνουμε για τον Νικόλα Γεωργίου, το θαλασσόλυκο που πολέμησε στο πλευρό των Αργεντίνων, ντροπιάζοντας τους Ισπανούς. Για τον Σταμάτη Βούλγαρη, το Κερκυραίο αρχιτέκτονα και ζωγράφο που πήρε μέρος στη μάχη του Βατερλό... Ακόμη αναφέρεται στον Παντιά Καλογερά, το γιο των Ελλήνων μεταναστών που έγινε υπουργός Οικονομικών και Εθνικής Αμυνας στη Βραζιλία. Και δεν είναι μόνο αυτοί που ενδεικτικά αναφέραμε, είναι και άλλοι πολλοί Ελληνες που στη σύντομη ζωή της έκαναν πράγματα και θαύματα. Με ένα τέτοιο συναρπαστικό βιβλίο, με τέτοιες απίστευτες, αλλά αληθινές ιστορίες και εμείς ακόμη, εμείς που μείναμε σπίτι μας, «φευγάτοι» είμαστε.

Καθ' οδόν
Στην Κάρπαθο

Σήμερα θα πάμε μακριά, πολύ μακριά. Θα βρεθούμε ξαφνικά σε δυο πανέμορφα νησιά που δεν έχουν ακόμη διαταραχτεί και εκφυλιστεί από τις τουριστικές επιδρομές και ευτυχώς και για αυτά και για μας, έχουν διατηρηθεί αγνά, καθαρά, μαγευτικά. Πάμε;

Στην Κάρπαθο , το νησί με τις γραφικές παραλίες, το καλό κλίμα και τα άφθονα νερά, θα πιάσουμε λιμάνι που λένε... ή πίστα αεροδρομίου για να περάσουμε ήρεμα, ευχάριστα, γαλήνια. Ετσι ελπίζουμε τουλάχιστον. Μαθαίνουμε ότι το νησί πρωτοκατοικήθηκε στη Νεολιθική Εποχή, όπως προκύπτει από τα ευρήματα στις σπηλιές του και κυρίως από ένα λίθινο άγαλμα γυναικείας θεότητας που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Μαθαίνουμε ακόμη ότι εξέλιξη του νησιού ήταν οι επαφές του με την Κρήτη, κυρίως την Εποχή του Χαλκού. Την ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Εποχή ήταν ενσωματωμένη στη Ρόδο και γνώρισε σημαντική ανάπτυξη χάρη κυρίως στο ευρύχωρο λιμάνι της, το οποίο πρόσφερε ασφαλές καταφύγιο στο ρωμαϊκό στόλο. Τη Βυζαντινή Εποχή αποτέλεσε αρχικά μέρος της επαρχίας των Νήσων, για να υπαχθεί αργότερα στο Θέμα της Κρήτης. Το 1204 πέρασε στην Ηγεμονία του Λέοντος Γαβαλά, το 1282 περιήλθε στον Ανδρέα Μαρέσκο και από το 1306 ανήκει στον άρχοντα της Κρήτης Ανδρέα Κορνάρο, έως το 1537, που λεηλατημένη από τον Μπαρμπαρόσα παραδόθηκε στους Τούρκους. Στη συνέχεια ακολούθησε την τύχη και την ιστορική πορεία των άλλων Δωδεκανήσων.

Η σημερινή Κάρπαθος (ή Πηγάδια), είναι η πρωτεύουσα και το κύριο λιμάνι του νησιού, με περίπου 2.000 κατοίκους και ταυτίζεται με το παλιό, το αρχαίο λιμάνι Ποτιδαίο ή Ποσείδιο. Από εκεί θα ξεκινήσουμε ακολουθώντας μια νοτιοδυτική πορεία προς τις Μενετές, για να συνεχίσουμε προς την Αρκάσα, με την ακρόπολη και τα ερείπια της παλιοχριστιανικής Αγίας Αναστασίας. Ο δρόμος, όπως θα διαπιστώσουμε, συνεχίζει για το Φοινίκι και το Μεσοχώρι. Θα ανεβούμε στη Σπόα και θα φτάσουμε μέχρι το γραφικό Ολυμπο. Εκεί θα νιώσουμε κάτι διαφορετικό, κάτι το θεϊκό και ίσως καταλάβουμε γιατί ο Ομηρος υμνώντας την Κάρπαθο, την ονόμαζε «Ανεμόεσσα».

Το βορειότερο χωριό της Καρπάθου, ο Ολυμπος, διατηρεί αρχέγονα έθιμα στην καθημερινή ζωή και παραδοσιακούς κανόνες που χάνονται στις ρίζες της φυλής. Τα σπίτια κατεβαίνουν από την κορυφογραμμή και απλώνονται στα υψώματα σε λογική απόσταση. Οι κάτοικοι έχουν επιλέξει το σκληρό τοπίο και παραμένουν με πείσμα στην ίδια θέση. Αμετακίνητοι και αμετάπειστοι είναι, κάποιο λόγο θα έχουν, κάποιον κρυφό λόγο που δε θέλουν να μας φανερώσουν.

Οι Μενετές, είναι το πιο καθαρό χωριό της Καρπάθου - υπάρχουν και σχετικές πινακίδες με χρηματικά πρόστιμα για τους απρόσεκτους... Ο δρόμος κόβει το χωριό στη μέση και τα περιποιημένα σπίτια κατεβαίνουν από τις πλαγιές, καθαρά και νοικοκυρεμένα. Οι κάτοικοι έχουν την ποίηση και τη μουσική μέσα στο αίμα τους και από εδώ κατάγονται οι πιο καλοί οργανοπαίχτες.

Και τώρα λέμε να πάμε νοτιότερα, στο πιο νότιο νησί της Δωδεκανήσου, στην Κάσο . Στο νησί με τις απίστευτες ομορφιές, τις ζωντανές παραδόσεις και την πανάρχαια ιστορία. Βρίσκεται πολύ κοντά στην Κάρπαθο και στην Κρήτη. Και με τα δυο νησιά συνδέεται με φεριμπότ. Ολοι οι οικισμοί, πέντε συνολικά, αποτελούν δήμο και απλώνονται σε μικρή λεκάνη, ανοιχτή στα βόρεια, ενώ απότομα χαμηλά βουνά την κλείνουν στα νότια. Το νησί έχει αρχαιότατη ιστορία, όπως προκύπτει από τα ευρήματα στην Ελληνοκάμαρα και πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο υπό την ηγεσία της Κω. Τον 8ο αιώνα π.Χ. ανήκε στη Ρόδο, ενώ στα κλασικά χρόνια ήταν μέλος της Αθηναϊκής Κοινωνίας. Σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας το νησί ήταν γνωστό για τη ναυτική του παράδοση και την εμπορική δραστηριότητα των κατοίκων, γεγονός που πρόσφερε πλούτη και δόξα.

Οι Κάσιοι συμμετείχαν στη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ το 1860. Τώρα, η πρωτεύουσα έχει σχεδόν 250 κατοίκους. Το Φρυ, βρίσκεται στο κέντρο των χωριών γύρω από τον κόλπο της Μπούκας, που έχει σχήμα φιδιού, απ' όπου και το όνομα. Ιδρύθηκε το 1840 από τους κατοίκους της Αγίας Μαρίνας, που είναι και το αρχοντοχώρι της Κάσου με 550 κατοίκους και σπίτια περιποιημένα, καθαρά, με λουλούδια να στολίζουν τις αυλές. Πάμε λοιπόν στην Κάσο, και ας είναι δύσβατες οι ακτές, σχεδόν απροσπέλαστες, διότι τα βράχια απότομα όπως πέφτουν, αφήνουν ελάχιστο χώρο για τους κολυμβητές. Ωραία ήταν, ώρα είναι όμως, να επιστρέψουμε στο καμίνι της πόλης μας.

Εικαστικά...

Λιγότερη αισθητική, περισσότερη ηθική, είναι ο τίτλος της 7ης Μπιενάλε, που άρχισε στη Βενετία τον Ιούνη και τελειώνει στις 29 Οκτώβρη του 2000. Ο διευθυντής της Μπιενάλε Μασιμιλιάνο Φούσκας λέει για τη φετινή διοργάνωση: «Οι σύγχρονες πόλεις είναι άσχημες γιατί χτίζονται ανωνύμως. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να επανασυνδεθούμε με τη δημιουργική ενέργεια της δεκαετίας του '60». Αυτά διαβάζουμε στην κομψή και πολύτιμη μηνιαία εφημερίδα «Τα Νέα της Τέχνης», καθώς και ότι το φύλλο του Σεπτέμβρη θα είναι ένα συλλεκτικό φύλλο, με ανάλογο περιεχόμενο. Οι καλλιτέχνες Χρίστος Καράς, Νίκος Κεσανλής, Παύλος και Κώστας Τσόκλης θα φιλοτεχνήσουν έργα αποκλειστικά για «Τα Νέα της Τέχνης», κάνοντας με το δικό τους τρόπο ένα εικαστικό σχόλιο για τη γενιά που αντιπροσωπεύουν, τη γενιά του '60. Υπομονή μέχρι τότε.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ