Στο επίκεντρο του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ βρίσκεται το ζήτημα της ολόπλευρης ισχυροποίησης του Κόμματος, πώς δηλαδή το Κόμμα θα γίνει πιο ισχυρό, πιο ικανό να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις, να ανταποκριθεί στα αυξημένα καθήκοντα που απορρέουν από τον ίδιο το ρόλο του. Στο κέντρο της προσοχής, δηλαδή, βρίσκεται: Τι κόμμα και τι κίνημα χρειάζεται σήμερα η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, τι Κόμμα και τι κίνημα χρειάζεται για την αντεπίθεση, για τη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου που θα ηγηθεί της πάλης για τη Λαϊκή Εξουσία και Λαϊκή Οικονομία.

Ηδη δόθηκαν στη δημοσιότητα και οι Θέσεις για το σοσιαλισμό. Πολλοί μας λένε ότι έχετε δίκιο για το σοσιαλισμό, αλλά μπορεί να εγκαθιδρυθεί; Ενας απ' τους παράγοντες που συμβάλλει σ' αυτή τη μεγάλη απογοήτευση, είναι η αντεπανάσταση, η ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη. Ετσι η ΚΕ αποφάσισε ότι με το πρώτο θέμα του Συνεδρίου απαντάμε σε σημερινά ζητήματα και ανοίγουμε την προοπτική του αύριο και με το δεύτερο θέμα του σοσιαλισμού δημιουργούμε προϋποθέσεις για να δοθεί μια επιστημονική, χωρίς συναισθηματισμό απάντηση τόσο στις αιτίες της ανατροπής όσο και στη δικιά μας αντίληψη για το σοσιαλισμό. Η αναζωογόνηση του οράματος του σοσιαλισμού σήμερα είναι ακόμα περισσότερο επιτακτική.

Για το ΚΚΕ η διερεύνηση των παραγόντων που οδήγησαν στην αντεπανάσταση είναι καθήκον που απορρέει από το Πρόγραμμα του Κόμματος, τον τελικό σκοπό της πάλης του, που είναι η ανατροπή του καπιταλισμού και η οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας. Είναι καθήκον που ως κόμμα της εργατικής τάξης όχι μόνο δεν μπορούμε να το παραπέμψουμε στο μέλλον, αλλά το θεωρούμε καθήκον καθημερινής συστηματικής δουλειάς με στόχο να γίνεται υπόθεση πάλης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Η σοσιαλιστική οικοδόμηση είναι πάλη για την αλλαγή των σχέσεων παραγωγής, για την αναδιοργάνωση όχι μόνο των οικονομικών σχέσεων αλλά και των ιδεολογικών, πολιτιστικών κλπ., δηλαδή, όλων των κοινωνικών σχέσεων. Με αυτή την έννοια, η κοινωνική επανάσταση εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και διεξάγεται μέσα σε συνθήκες ταξικής πάλης.

Επομένως, το κείμενο με τις Θέσεις για το σοσιαλισμό αποτελεί όπλο της καθημερινής πολιτικής πάλης. Η αναγκαιότητα και η επικαιρότητα του σοσιαλισμού αναδεικνύονται μέσα από τις αντιφάσεις του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Το βασικό κριτήριο που προσδιορίζει ότι έχουν ωριμάσει οι αντιφάσεις του καπιταλισμού είναι η όξυνση της βασικής του αντίθεσης, που είναι: Η κοινωνικοποίηση της παραγωγής, της εργασίας, και η ατομική - καπιταλιστική ιδιοποίηση του προϊόντος, με τη θεώρηση ότι ο άνθρωπος και η εργατική του δύναμη είναι η σπουδαιότερη παραγωγική δύναμη. Αυτή η αντίφαση μπορεί να επιλυθεί μόνο αν αντιστοιχηθούν οι σχέσεις παραγωγής με το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, αν κοινωνικοποιηθούν τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, αν υπάρξει σχεδιασμένη χρησιμοποίησή τους από τη σοσιαλιστική εξουσία σε όφελος των παραγωγών του κοινωνικού πλούτου. Επομένως, η αναγκαιότητα και η επικαιρότητα του σοσιαλισμού όχι μόνο υπάρχουν και σήμερα, αλλά έχουν αναδειχτεί ακόμα πιο πολύ, ανεξάρτητα από το συσχετισμό δύναμης.