Τιμώντας την Ημέρα της Γυναίκας, ο Δήμος Νίκαιας διοργανώνει και παρουσιάζει έκθεση έργων της Ζιζής Μακρή. Αντιπροσωπευτικές δημιουργίες από τη μακρόχρονη εικαστική της διαδρομή περιλαμβάνει η έκθεση που εγκαινιάζεται στις 8 του Μάρτη (7 μ.μ.) στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου (Π. Τσαλδάρη 10 α΄ όροφος). Ταπισερί, παστέλ, ξυλογραφίες, σχέδια και ψηφιδωτά συνθέτουν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό της 50χρονης καλλιτεχνικής της πορείας.

Η «γραφή» της, ύμνος στη γυναίκα. Στη γυναίκα που αγωνίζεται για τη ζωή, για τα δικαιώματά της και την ειρήνη. «Κραυγή» διαμαρτυρίας στα σκοτεινά κελιά των κρατητηρίων και της εξορίας. «Τραγούδι» ελπίδας, χωρίς σύνορα και χρώμα, για τη γυναίκα - μητέρα, τη γυναίκα - δημιουργό, τη γυναίκα και τον καθημερινό της μόχθο.

Με το υφάδι του χρόνου, με την ψηφίδα της φύσης, η Ζ. Μακρή παρουσιάζει έργα τα οποία γοητεύουν τη ματιά και αγγίζουν την καρδιά. Δημιουργίες από τη μακρόχρονη εικαστική της πορεία, τοποθετημένες κατά θεματικές ενότητες, προσκαλούν τον επισκέπτη σε μία περιπλάνηση στα τοπία των Κυκλάδων, στους περιστερώνες, στους βράχους των Μετεώρων, στα γυμνά δέντρα, στις αιωνόβιες ελιές και στους λαμπρούς ήλιους της ελπίδας. Ενότητες, που, με ανάγλυφο τρόπο, αποκαλύπτουν τον πλούτο των υλικών και των εκφραστικών μέσων που χρησιμοποιεί όλα αυτά τα χρόνια η δημιουργός. Ανάμεσά τους, ξεχωριστή θέση κατέχουν τα πολυάριθμα σχέδια της Ζ. Μακρή από τα ταξίδια της σε περιοχές του πλανήτη μας. Κίνα, Αρμενία, Μπακού, Βόρειος πόλος, Λατινική Αμερική, Γαλλία, Ιταλία, Λονδίνο... είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί της εικαστικής της περιπλάνησης.

Η αρχή του καλλιτεχνικού της ταξιδιού έγινε στα τέλη της δεκαετίας του '40, στο Παρίσι, όπου η Ζ. Μακρή, σπουδάστρια στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, μυήθηκε στον κόσμο της χαρακτικής από το δάσκαλό της, τον Δ. Γαλάνη. Ακολούθησε το ψηφιδωτό, η δεύτερη μεγάλη της αγάπη. Η Ζιζή Μακρή είναι από τους λίγους καλλιτέχνες μας που δουλεύει ψηφιδωτό. Με τα μικρά κομματάκια γυαλιού ξεδιπλώνει με ευαισθησία και μαστοριά τα «κομμάτια» της ψυχής της, δίνοντας λάμψη στον γκρίζο κόσμο μας και φως στα όνειρά μας.

Το 1951 εγκαθίσταται, μαζί με τον σύντροφο της ζωής της, τον μεγάλο μας γλύπτη Μέμο Μακρή, στην Ουγγαρία. Εκεί, οι έγχρωμες ξυλογραφίες μεταφέρθηκαν, ως προς το θέμα τους, στο ψηφιδωτό. Η αντίληψη της ξυλογραφίας ανταποκρινόταν στην αντίληψη του ψηφιδωτού. Στην Ουγγαρία η Ζ. Μακρή φιλοτέχνησε συνολικά τέσσερα μεγάλα έργα για δημόσια κτίρια, ενώ το 1973 παρουσίασε μικρούς ψηφιδωτούς πίνακες. Οπως τονίζει η δημιουργός, «με ενδιέφερε να μπορούν να μεταφερθούν, να μπορούν να μπουν στα σπίτια. Γι' αυτό και οι διαστάσεις έγιναν μικρές». Οι διαφορετικής προβολής γυάλινες ή κεραμικές ψηφίδες, οι θεματικές και χρωματικές αντιθέσεις, η αδρή δυναμική γραμμή, η αυστηρή κατασκευή και, ιδιαίτερα στα τελευταία έργα της, η δημιουργία ατμόσφαιρας, χαρακτηρίζουν τις περισσότερο ή λιγότερο αφηγηματικές συνθέσεις της.

Ακολούθησε η ταπισερί, όπου με το υφάδι και το στημόνι, η Ζ. Μακρή ύφανε «αυτόν τον κόσμο το μικρό το μέγα». Εργα με έντονα χρώματα, που «τραγουδούν» με ευρηματικότητα και ευαισθησία την ομορφιά του κόσμου και τη χαρά της ζωής. «Για μένα», υπογραμμίζει η Ζ. Μακρή, «το νόημα της ζωής είναι η αισιοδοξία. Με το χρώμα σχεδιάζω. Η μία απόχρωση μπαίνει στην άλλη και δημιουργεί τη γραμμή. Είναι το "μολύβι" που συνθέτει».

Αγαπημένο εικαστικό μοτίβο της δημιουργού, η εμβληματική μορφή του δέντρου. Η «Ελιά», το δέντρο σύμβολο ανά τους αιώνες, σημείο αναφοράς από την αρχαία εποχή έως τις μέρες μας, αποτελεί το θέμα μιας μεγάλης ενότητας. Ξεκίνησε τη δεκαετία του '90 και τα πρώτα «βήματα» παρουσιάστηκαν το 1996, όταν μαζί με τις έγχρωμες και ασπρόμαυρες ξυλογραφίες της με έργα από τη φυλακή Αβέρωφ, όπου η Ζ. Μακρή έζησε ως πολιτική κρατούμενη για ένα χρόνο ('60-'61), παρουσίασε και δημιουργίες με θέμα την ελιά. Τα σχόλια των φίλων ήταν το «κουμπί» που πυροδότησε τη λατρευτική έκρηξη για την ελιά, το δέντρο, το σύμβολο. Ακολούθησε ένας «αγώνας» ανάμεσα σε κείμενα και χρώματα: Ομηρος, Ηρόδοτος, Σοφοκλής, Παλαμάς, Μυριβήλης, Ρίτσος, Σεφέρης, Ελύτης... ψηφίδες, χρώματα, μολύβια...

Στην ενδιαφέρουσα έκθεση στο Δήμο Νίκαιας, παράλληλα με τις παραπάνω ενότητες, παρουσιάζονται τρία καλαίσθητα άλμπουμ, στα οποία η εικαστική δημιουργία συναντά τη μεγάλη ποίηση, αλλά και τη μουσική. Το πρώτο, με τίτλο «Ζιζή Μακρή... στη φυλακή» περιλαμβάνει 22 έργα, τα περισσότερα με μελάνι, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν το διάστημα που η καλλιτέχνις ήταν πολιτική κρατούμενη στις φυλακές Αβέρωφ. Τα έργα αυτά χαρακτηρίζονται από τη δραματικότητα και τη στατικότητα των σχεδόν γεωμετρικών, απρόσωπων μορφών. Στο δεύτερο άλμπουμ οι ξυλογραφίες της Ζ. Μακρή συντροφεύουν τη «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου και τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, ενώ στο τρίτο άλμπουμ φιλοξενούνται σχέδια που έχουν ως θέμα τους τοπία της Ελλάδας. Εκεί, ο Νικηφόρος Βρεττάκος γράφει: «Είδες άδειο τον ουρανό, ανηφόρισες/ και ιχνογράφησες τα βουνά. Οι γραμμές τους/ μου θυμίζουν το χέρι σου. Ενα χέρι απλωμένο/ που επιπλέει στο φως κυματίζοντας/ την άκρη της πένας σου. Πατώντας σε μία/ μουσική σκαλωσιά/ σχεδιάζεις/ βουνά στον ορίζοντα, στα βάθη μου ήλιους». Σημειώνουμε ότι η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 29/3.