Ξημερώματα Κυριακής 28 Ιούνη. Περίπου 100 μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων της Ονδούρας περικυκλώνουν την προεδρική κατοικία στα περίχωρα της πρωτεύουσας Τεγκουσιγκάλπα, απάγουν τον πρόεδρο Χοσέ Μανουέλ («Μελ») Σελάγια Ροσάλες, τον μεταφέρουν σε βάση της πολεμικής αεροπορίας και με στρατιωτικό αεροσκάφος τον «αφήνουν» στην Κόστα Ρίκα.

Η στιγμή εκδήλωσης του πραξικοπήματος είναι αποκαλυπτική καθώς έγινε ελάχιστη ώρα πριν ανοίξουν οι κάλπες για το μη δεσμευτικό δημοψήφισμα που είχε κηρύξει ο πρόεδρος Σελάγια με το ερώτημα: «Συμφωνείτε να υπάρξει μία τέταρτη κάλπη ώστε ο λαός να αποφασίσει εάν θα συγκληθεί Συντακτική Συνέλευση. Ναι ή Οχι;».

Η τέταρτη κάλπη αφορούσε τις επερχόμενες γενικές και προεδρικές εκλογές της 29ης Νοέμβρη. Συνεπώς, οι αιτιάσεις περί «παράτασης» ή «ανανέωσης» της προεδρικής θητείας εκ μέρους του Σελάγια - που ήταν υποτίθεται ο στόχος της σύγκλησης της Συντακτικής Συνέλευσης και θα αποτελούσε «σοβαρή παραβίαση του Συντάγματος», την οποία επικαλέστηκαν οι πραξικοπηματίες αρχικά για να σταματήσουν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και κατόπιν για να νομιμοποιήσουν το πραξικόπημα - είναι ψευδεπίγραφες. Εξάλλου, γνωρίζοντας ότι νομικά δεν μπορούσαν να σταματήσουν τη διεξαγωγή του, σε έκτακτη συνεδρίαση του Κογκρέσου την Τετάρτη 24 Ιούνη εγκρίθηκε νόμος όπου απαγόρευε αυστηρά τη διεξαγωγή οποιουδήποτε είδους δημοψηφίσματος 180 ημέρες πριν ή μετά τις εκλογές. Νωρίτερα ο πρόεδρος Σελάγια καθαιρούσε τον επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Ρομέο Βάσκες Βελάσκες - απόφοιτο της διαβόητης Σχολής της Αμερικής - και τον υπουργό Αμυνας Εδμούντο Ορεγιάνα Μερκάδο καθώς αρνήθηκαν να παρέχουν λογιστική υποστήριξη. Ο νόμος ήταν η κερκόπορτα του πραξικοπήματος. Μέχρι την ώρα πάντως που γράφονταν αυτές οι γραμμές η Ονδούρα ήταν εν μέσω λαϊκών διαδηλώσεων, παρά τη σκληρή καταστολή και τις συγκρούσεις που δεν ήταν γνωστό αν υπήρχαν θύματα και εν αναμονή της επιστροφής του νόμιμου προέδρου Μανουέλ Σελάγια.

Ας δούμε όμως τις πραγματικές αιτίες του πραξικοπήματος της αντίδρασης. Είναι η στροφή που είχε πραγματοποιήσει ο πρόεδρος Σελάγια μετά την εκλογή του ως υποψήφιος του Φιλελευθέρου Κόμματος (PLH), ενός από τα δύο κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία την τελευταία τουλάχιστον 20ετία. Ενώ αρχικά τάχθηκε υπέρ της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της Κεντρικής Αμερικής (CAFTA), σταδιακά μετατοπίστηκε προσεγγίζοντας άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ξάφνιασε δε την πολιτική σκηνή της χώρας, αλλά και όλης της περιοχής, όταν ανακοίνωσε ότι η Ονδούρα προσχωρεί στην ALBA, τότε Μπολιβαριανή Εναλλακτική Λύση για την Αμερική και μερικές ημέρες πριν την εκδήλωση του πραξικοπήματος Μπολιβαριανή Συμμαχία των Λαών για την Αμερική.

Δε σταμάτησε εκεί και οι σταδιακές πολιτικές μετατοπίσεις του προκάλεσαν την μήνιν της ολιγαρχίας: Αύξηση του κατώτερου μισθού κατά 60% από 157 σε 280 δολάρια, εξαιρουμένων των ειδικών εξαγωγικών ζωνών. Η νέα οικονομική τάξη της Ονδούρας - επιχειρηματίες με, κατά κύριο λόγο, εργοστάσια συναρμολόγησης (maquiladoras)- αντέδρασε με οργή. Το ποτήρι για την ολιγαρχία ξεχείλισε όταν στις 17 Φλεβάρη ανακοίνωσε την πρόθεσή του για τη διενέργεια του επίμαχου δημοψηφίσματος, καθώς και για σύνταξη ενός νέου Συντάγματος που θα αντικαθιστούσε αυτό του 1982, που συντάχθηκε από μία ακόμη πραξικοπηματική κυβέρνηση με στόχο την «προετοιμασία για την επιστροφή στη δημοκρατία», υπό την καθοδήγηση του γνωστού ως «χασάπη της Ονδούρας», τότε πρέσβη των ΗΠΑ, Τζον Νεγκρεπόντε. Πρόθεση του Σελάγια ήταν η κατοχύρωση ορισμένων αλλαγών υπέρ των εργαζομένων, των αγροτών και των ιθαγενών, αυτής της «θάλασσας των φτωχών» που αποτελούν και το 70% του πληθυσμού των 7,5 εκατομμυρίων.

Είναι αποδεδειγμένο ότι οι πραξικοπηματίες δε θα μπορούσαν να προχωρήσουν χωρίς τη στήριξη του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το αντεπιχείρημα ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπ. Ομπάμα καταδίκασε το πραξικόπημα δεν αρκεί. Ας δούμε τα γεγονότα:

Η πρώτη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου χλιαρή, δεν καταδίκασε φυσικά το πραξικόπημα, αλλά ...καλούσε όλους του «πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες στη χώρα να σεβαστούν τους δημοκρατικούς θεσμούς, τον κανόνα δικαίου και τη Δια-αμερικανική Χάρτα». Ανακοίνωση που συνοδεύτηκε από την τάχιστη ορκωμοσία του προέδρου του Κογκρέσου Ρομπέρτο Μιτσελέτι ως προέδρου ντε φάκτο, συνοδευόμενη από μία καταφανώς πλαστή επιστολή παραίτησης του προέδρου Σελάγια, σε μια προσπάθεια να υπάρξει «νομιμοποίηση». Την ίδια στιγμή οι ειδήσεις από την Ονδούρα έκαναν λόγο για συλλήψεις, όπως του προεδρικού υποψήφιου του κόμματος Partido de Unificacion Democratica - Κόμμα Δημοκρατικής Ενοποίησης (PUD) Σέζαρ Αμ, του δημάρχου της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης Σαν Πέδρο Σούλα, της υπουργού Εξωτερικών Πατρίτσια Ρόδας που συνοδεύτηκε με τη σύλληψη και τον ξυλοδαρμό των πρέσβεων της Βενεζουέλας και της Κούβας, αλλά και για άγρια καταστολή.

Ενώπιον της λαϊκής αντίδρασης οι πραξικοπηματίες κηρύσσουν απαγόρευση της κυκλοφορίας, κλείνουν ΜΜΕ, κόβουν την ηλεκτροδότηση και τις τηλεφωνικές επικοινωνίες (σταθερή - κινητή). Τα «δημοκρατικά» διαπιστευτήρια της ντε φάκτο κυβέρνησης κάνουν το γύρο του κόσμου, η Λατινική Αμερική - ALBA, SICA, Mercosur, Rio Group, Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, όλες οι κυβερνήσεις κ.ά. - καθώς και όλος ο πλανήτης σύσσωμος με πρώτα τα Κομμουνιστικά Κόμματα καταδικάζει το πραξικόπημα και ζητά την επιστροφή του Σελάγια, ενώ ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες καλεί τον πρόεδρο Ομπάμα να καταδικάσει, δείχνει ως αυτουργό τη CIA και θέτει τις Ενοπλες Δυνάμεις σε επιφυλακή.

Περισσότερες από 24 ώρες μετά ο πρόεδρος Ομπάμα αναγκάζεται να καταδικάσει το «στρατιωτικό καθεστώς» και να αναγνωρίσει τον Σελάγια ως τον μοναδικό συνταγματικό, νόμιμο πρόεδρο. Εντούτοις η επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Χίλαρι Κλίντον στη συνέντευξη Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάνει λόγο «για κάτι που εξελίσσεται σε πραξικόπημα», ενώ σε ερωτήσεις εάν ο Σελάγια πρέπει να επιστρέψει δεν απάντησε. Η Χίλαρι Κλίντον «διάλεξε με πολλή προσοχή τα λόγια της», εκτίμησαν πολιτικοί αναλυτές, αλλά και ο Νεγκρoπόντε μέσα από τις σελίδες της «Washington Post»: «Νομίζω ότι η Κλίντον θέλει να διατηρήσει κάποιο διαπραγματευτικό περιθώριο ώστε να προσπαθήσει να πείσει τον Σελάγια να υπαναχωρήσει από την επιμονή του να γίνει δημοψήφισμα»...

Την Τετάρτη ομοφώνως η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετεί απόφαση καταδίκης του πραξικοπήματος και άμεσης αποκατάστασης του Μανουέλ Σελάγια, ενώ ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών δίνει τελεσίγραφο 72 ωρών στην πραξικοπηματική κυβέρνηση να εγκαταλείψει την εξουσία. Στις ΗΠΑ σιωπή, αφήνουν το ζήτημα στον ΟΑΚ...

Οι ΗΠΑ μέχρι ώρας δεν απέσυραν τον πρεσβευτή τους - η ΕΕ για δικούς της λόγους το έκανε, όπως και όλες οι χώρες της Λατινικής Αμερικής - ενώ μόλις «ψελλίζουν» περί «διακοπής της χρηματοδότησης» της Ονδούρας υπό τους πραξικοπηματίες.

Η κυβέρνηση των «μικρών Πινοτσέτ», όπως τους αποκάλεσε ο πρόεδρος του Εκουαδόρ Ραφαέλ Κορέα, κλείνει ακόμη περισσότερο τη στρόφιγγα της ενημέρωσης και ανακοινώνει την αναστολή πέντε βασικών άρθρων του Συντάγματος που αφορούν συνταγματικά δικαιώματα με βάση απόφαση του Κοινοβουλίου την οποία συνυπέγραψαν 4 από τα 5 κόμματά του, με εξαίρεση το PUD. Πρόκειται για τα άρθρα 69, 71, 78, 79 και 81 που αφορούν το δικαίωμα της δημόσιας συνεύρεσης - δηλαδή των διαδηλώσεων - το δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι», το ατομικό και οικιακό άσυλο όσον αφορά την έρευνα, κατάσχεση και σύλληψη χωρίς την έκδοση εντάλματος, τη δυνατότητα ελεύθερης μετακίνησης, καθώς και τα εγγυημένα δικαιώματα της διαδικασίας σύλληψης και κράτησης. Παράλληλα, ανακοινώθηκε ότι σύμβουλος του πραξικοπηματία Προέδρου Ρομπέρτο Μιτσελέτι είναι ο διαβόητος πρώην αξιωματικός της αστυνομίας, Μπίλι Φερνάντο Χόγια Αμέντολα, ιδρυτής των ταγμάτων θανάτου, που έδρασαν ενάντια στο λαϊκό κίνημα και τους κομμουνιστές. Απορρίπτουν το τελεσίγραφο του ΟΑΚ, ο γενικός εισαγγελέας Λουίς Αλμπέρτο Ρουμπί ζητά από την Ιντερπόλ να εκδώσει διεθνές ένταλμα σύλληψης του Σελάγια, ενώ ο Μιτσελέτι δήλωνε ότι θα θεωρεί υπεύθυνους για την «αιματοχυσία» και για ό,τι θα συνέβαινε το Σάββατο - όποτε είχε ανακοινωθεί ότι θα επιστρέψει ο Σελάγια - τους ...προέδρους της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντες και του Εκουαδόρ Ραφαέλ Κορέα που έχουν ανακοινώσει ότι θα συνοδεύσουν τον Σελάγια.

Την Παρασκευή πήγε στην Ονδούρα ο ΓΓ του ΟΑΚ Χοσέ Μιγκέλ Ινσούλσα, όπως ισχυρίζεται «όχι για να διαπραγματευτεί», αλλά για να «ζητήσει από τους πραξικοπηματίες να εγκαταλείψουν την εξουσία», ενώ τεράστιες διαδηλώσεις προγραμματίζονταν για το Σάββατο. Οι ΗΠΑ, ακόμα και εάν δεν ενορχήστρωσαν άμεσα το πραξικόπημα - θα αποκαλυφθεί εν καιρώ - φέρουν την ευθύνη για ό,τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Η επιφανειακή ολιγωρία του Λευκού Οίκου έδωσε τον αναγκαίο χρόνο στους πραξικοπηματίες να προχωρήσουν σε σειρά μέτρων εναντίον του λαϊκού κινήματος. Ενα κίνημα που άρχισε να δείχνει δείγματα γραφής, και πέρα από τη στήριξη προς τον πρόεδρο Σελάγια συγκροτείται Μέτωπο Λαϊκής Αντίστασης, με τη συμμετοχή εργατικών συνδικάτων, οργανώσεων αγροτών και νέων, που διεκδικεί κοινωνικά δημοκρατικά δικαιώματα και καταδικάζει τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Οι διαδηλώσεις είναι συνεχείς, καθημερινές απαντώνται οι προβοκάτσιες που στήνει η αντίδραση, ενώ ο αγώνας του λαού της Ονδούρας συναντά την αλληλεγγύη των λαών σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής και πολλά είναι τα μηνύματα συμπαράστασης που φτάνουν από τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα από όλο τον κόσμο κι ανάμεσά τους από την πρώτη στιγμή και του ΚΚΕ.