Στους άμεσους σχεδιασμούς είναι: Πώληση τεσσάρων μονάδων της ΔΕΗ (Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί Αμυνταίου, Μελίτης, Μεγαλόπολης). Παράδοση του 40% των λιγνιτικών κοιτασμάτων στους ιδιώτες, με πρώτα της Βεύης στη Φλώρινα. Την πώληση του πακέτου 17% των μετοχών της ΔΕΗ. Διαχωρισμό των κλάδων μεταφοράς και διανομής από τη ΔΕΗ. Το κλείσιμο 14 από τις 16 μονάδες της περιοχής.

Ολα τα παραπάνω δικαιολογούνται με το επιχείρημα της ανταγωνιστικότητας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Τι θα κερδίσουν οι εργαζόμενοι, οι κάτοικοι των περιοχών που είναι εγκατεστημένοι οι σταθμοί και τα ορυχεία της ΔΕΗ ΑΕ και οι καταναλωτές; Τίποτα απολύτως. Αντιθέτως, θα τα χάσουν όλα: Θα ενταθεί η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας, θα επιδεινωθούν οι συνθήκες εργασίας και θα μειωθεί ραγδαία το προσωπικό της ΔΕΗ ΑΕ, θα αυξηθεί η τιμή της ΚWh κοντά στο 20% το 2012, θα συνεχιστεί η καταστροφή του περιβάλλοντος, καθώς και η καταστροφή παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας.

Οι Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί του λεκανοπεδίου της Δυτικής Μακεδονίας αυτή τη στιγμή είναι σε συνεργασία μεταξύ τους, λειτουργούν σαν ένα «δίκτυο» ενεργειακών μονάδων. Αν κάποια μονάδα πωληθεί σε ιδιώτη, αυτομάτως ξεκόβει από αυτό το συντονισμό. Επιπλέον, τώρα υπάρχει ένας σχετικός σχεδιασμός, πόσες KWh χρειάζονται και μπορούν να παραχθούν, τι αποθέματα σε λιγνίτη υπάρχουν, ποιες μονάδες χρειάζονται εκσυγχρονισμό κλπ. Πολλά θέματα λύνονται συνολικά και αυτό έχει επίδραση και στο κόστος παραγωγής. Για παράδειγμα, μπορεί να λείπει ένα στρατηγικής σημασίας και ακριβό ανταλλακτικό από μια μονάδα και να το προμηθευτεί από μια άλλη. Με την ιδιωτικοποίηση μονάδων η μία θα ανταγωνίζεται την άλλη και στα πλαίσια αυτά μπορεί και να κλείσουν μονάδες ή να συρρικνωθούν. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας θα είναι δέσμια αυτών των ανταγωνισμών και της κερδοφορίας του κάθε επιχειρηματικού ομίλου. Ο κάθε όμιλος θα μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με τις μονάδες που θα του ανήκουν. Να τις κλείσει ή να εξάγει την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια.

Ο «Ρ» συζήτησε με τον Αντώνη Τσάκωνα, γραμματέα της Νομαρχιακής Επιτροπής ΔΕΗ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, σχετικά με πτυχές που θα έχει η πλήρης ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ ΑΕ και η «απελευθέρωση» ενέργειας στην περιοχή.

Οπως σημειώνει, «αυτή τη στιγμή η κατασκευή του νέου Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) "Πτολεμαΐδα 5" έχει δοθεί στην κατασκευάστρια εταιρεία ΤΕΡΝΑ ΑΕ και το κόστος κατασκευής της υπολογίζεται στα 1,4 δισ. ευρώ. Διαπραγματεύονται αν το κόστος κατασκευής θα το αναλάβει απευθείας η ΔΕΗ ή οι ιδιώτες που θα εκμεταλλεύονται τη νέα μονάδα. Σήμερα ο παλιός ΑΗΣ Πτολεμαΐδας (μονάδες 1, 2, 3, 4) έχει εγκατεστημένη ισχύ 150 - 300 ΜW σε κάθε μονάδα και εκεί απασχολούνται γύρω στους 600 εργαζόμενους (418 μόνιμοι, 45 με 8μηνες συμβάσεις, 15 με 2μηνες και 122 στους εργολάβους). Ο καινούργιος ΑΗΣ "Πτολεμαΐδα 5" θα έχει εγκατεστημένη ισχύ 550 - 600 MW και θα απασχοληθούν 200 εργαζόμενοι περίπου. Οι 4 παλιές μονάδες σταδιακά θα κλείσουν γιατί είναι παλιές, δε συμφέρει η λειτουργία τους. Είναι ενδεικτικό ότι η αποδοτικότητα του παλιού ΑΗΣ στην παραγωγή των λιγνιτών φτάνει στο 35% της θερμογόνου δύναμής τους και η καινούργια μονάδα θα έχει απόδοση 48%. Δηλαδή θα καίει περίπου 1/3 λιγότερο λιγνίτη - ίδιας ποιότητας - για να βγάλει την ίδια παραγωγή».

Ωστόσο η σύγχρονη τεχνολογία, ο εκσυγχρονισμός των μονάδων, δεν θα αξιοποιηθεί προς όφελος των εργαζομένων και των καταναλωτών. «Η τιμή της KWh θα αυξηθεί, η παραγωγικότητα και η εντατικοποίηση της εργασίας θα αυξηθούν, οι μισθοί μειώνονται και όλη αυτή την υπεραξία θα την καρπώνεται η επιχείρηση. Οι 200 εργαζόμενοι θα βγάζουν την ίδια παραγωγή που έβγαζαν οι 600 και μάλιστα με λιγότερους εργαζόμενους και στους λιγνίτες γιατί θα καίει λιγότερο λιγνίτη».

Η ανεργία και η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας θα αυξηθούν, καθώς σχεδιάζεται - λόγω παλαιότητας και ασύμφορης παραγωγής, και λόγω των ορίων των ρύπων - μέχρι το 2020 να κλείσουν οι 14 από τις 16 εγκατεστημένες μονάδες που είναι μέχρι σήμερα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας: Οι 4 μονάδες του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, οι 4 μονάδες του ΑΗΣ Καρδιάς, οι 2 μονάδες του ΑΗΣ Αμυνταίου, οι 4 από τις 5 μονάδες του Αγίου Δημητρίου. Θα απομείνουν: Η μία μονάδα στον Αγιο Δημήτριο και η μία στη Μελίτη.

«Στο μεταξύ», συνεχίζει ο Αντ. Τσάκωνας «θα απελευθερωθεί άμεσα η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της λιγνιτικής παραγωγής, που έχει το μονοπώλιο ΔΕΗ ΑΕ και δεν μπορούν να την ανταγωνίζονται οι υπόλοιποι επιχειρηματικοί όμιλοι, καθώς το κόστος της λιγνιτικής KWh είναι πολύ χαμηλό. Αν η λιγνιτική KWh στοιχίζει 7 λεπτά, το φυσικό αέριο στοιχίζει 14 - 15 λεπτά, η ηλιακή 50 - 55 λεπτά και η αιολική γύρω στα 25 - 30 λεπτά η KWh. Με βάση αυτόν το σχεδιασμό και με το ότι πρέπει να παραδοθεί άμεσα το 40% των λιγνιτικών κοιτασμάτων, σχεδιάζεται η πώληση των δύο μονάδων του ΑΗΣ Αμυνταίου, του ΑΗΣ Μελίτης και του ΑΗΣ Μεγαλόπολης. Στο Αμύνταιο επειδή θα έχουν έτοιμα μηχανουργεία, νερά, διοικητικές εγκαταστάσεις, όλες τις υποδομές, θα μπορέσουν να χτίσουν εκεί εύκολα μια καινούργια μονάδα με πολύ λίγο κόστος. Οπως επίσης στη Μελίτη είναι έτοιμες οι υποδομές. Οποιος επενδύσει εκεί θα έχει τεράστιο όφελος»...

Ο ενεργειακός σχεδιασμός γίνεται με βασικό στόχο τη διασφάλιση της κερδοφορίας των επενδυτών και όχι σύμφωνα με τις πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες της χώρας. Ετσι, το φυσικό αέριο αναγορεύεται σε στρατηγικό καύσιμο για την ηλεκτροπαραγωγή, παρότι αυξάνει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας και μεγαλώνει το κόστος ηλεκτροπαραγωγής. Οι ιδιώτες επενδυτές προωθούν, με τη στήριξη των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ένα εισαγόμενο καύσιμο, αντί για την αξιοποίηση εγχώριων πηγών (λιγνίτης, νερό κλπ). Αυτό σημαίνει καταστροφή των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας, σπατάλη πόρων και μάλιστα σε μια περίοδο που τσακίζονται τα λαϊκά δικαιώματα στο όνομα των ελλειμμάτων και του χρέους.

Σήμερα η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτες και φυσικό αέριο έχει ως εξής: Από λιγνίτες παράγονται 27.507 GWh (53,7% της παραγωγής), από φυσικό αέριο της ΔΕΗ παράγονται 6.641 GWh (12,97%) και από φυσικό αέριο από τρίτους το 16,12% της παραγωγής. Το 2020 η παραγωγή από λιγνίτη προβλέπεται να πέσει στις 13.880 GWh και να αυξηθεί η παραγωγή από φυσικό αέριο. Σχετικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας προβλέπεται εκτίναξη παραγωγής από 4.401 GWh (8,59%) σε 19.422 GWh (30,22%), των οποίων το συντριπτικό μέρος θα ανήκει σε ιδιώτες και θα στοιχίζει πανάκριβα η KWh.

Ο Αντ. Τσάκωνας υπογραμμίζει: «Οι παλιές μονάδες είναι σωστό να αντικατασταθούν με καινούργιες για να αξιοποιηθούν οι λιγνίτες. Εμείς λέμε να γίνει ακόμη μια μονάδα στον Αγιο Δημήτριο (με ισχύ 650 MW), μία στο Αμύνταιο (ισχύος 300 MW), στη Μελίτη (300 MW) και η "Πτολεμαΐδα 5" (550 - 600 ΜW). Με ελεγμένα τα αποθέματα του λιγνίτη μπορούν αυτές οι μονάδες να λειτουργήσουν μέχρι το 2050. Ο λιγνίτης πρέπει να βγει από τα ήδη ανοιγμένα ορυχεία αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος αναφλέξεων. Το κυριότερο όμως είναι, οι καινούργιες μονάδες να γίνουν για να αξιοποιείται ο λιγνίτης και να μην καταναλώνεται φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ μέχρι το 2050 στη Δυτική Μακεδονία έχουμε δυνατότητα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με εγκατεστημένη ισχύ γύρω στα 3.000 - 3.500 MW, δεν είναι εξασφαλισμένο ότι οι δυνατότητες αυτές θα αξιοποιηθούν».

Το βασικό επιχείρημα των κυβερνήσεων και της ΕΕ είναι η προστασία του περιβάλλοντος, αφού το φυσικό αέριο ρυπαίνει λιγότερο την ατμόσφαιρα απ' ό,τι ο λιγνίτης. Ομως, αν ο στόχος ήταν πραγματικά η προστασία του περιβάλλοντος, τότε το φυσικό αέριο θα έπρεπε να διοχετευτεί στην υποκατάσταση της ηλεκτρικής ενέργειας για οικιακές χρήσεις. Με απευθείας καύση φυσικού αερίου για οικιακή χρήση, θα μπορούσε να διασφαλιστεί εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, προστασία του περιβάλλοντος και μικρότερη οικονομική επιβάρυνση της λαϊκής κατανάλωσης. Ταυτόχρονα θα μπορούσαν να αξιοποιούνται στέρεα καύσιμα, όπως ο λιγνίτης, με φιλικότερες τεχνολογίες προς το περιβάλλον.

«Το φυσικό αέριο αξιοποιώντας το στην ηλεκτροπαραγωγή αποδίδει το 50% της ισχύος του, ενώ στην απευθείας κατανάλωση έχει 95% απόδοση. Επομένως αν το φυσικό αέριο, αντί να το κάνεις ηλεκτρική ενέργεια, το έδινες απευθείας στην κατανάλωση, για θέρμανση, κουζίνες στα νοικοκυριά, σε επιχειρήσεις, έχεις διπλάσια απόδοση και θα αντικαθιστούσε μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής παραγωγής. Θα μειώνονταν, δηλαδή, οι ανάγκες της χώρας σε παραγωγή ρεύματος. Αυτό προσφέρει ενεργειακό και οικονομικό όφελος. Ηδη με τον εκσυγχρονισμό των μονάδων θα χρειάζεται λιγότερος λιγνίτης. Στο μεταξύ το φυσικό αέριο μεταφέρεται από κει που παράγεται μέχρι την Ελλάδα και αμφισβητείται ως ένα βαθμό το περιβαλλοντικό του όφελος», τονίζει σχετικά ο Αντ. Τσάκωνας.

«Ενα τεράστιο θέμα», συμπληρώνει, «είναι η αποκατάσταση των εδαφών των ορυχείων της ΔΕΗ που έχει ήδη γίνει η εξόρυξη λιγνίτη και δεν αξιοποιούνται πια. Παλιότερα ο νόμος προέβλεπε ότι αυτές οι εκτάσεις έπρεπε να αποκατασταθούν και να παραδοθούν στην τοπική κοινωνία, θα αποτελούσαν κρατική ιδιοκτησία. Δεν ανήκαν στη ΔΕΗ, είχε μόνο τη χρήση για όσο διαρκούσε η εξόρυξη. Με νόμο του 2001 όλες αυτές οι εκτάσεις - το λιγότερο 250.000 στρέμματα - πέρασαν στην ιδιοκτησία της ΔΕΗ ΑΕ. Είτε τις κρατήσει η ΔΕΗ ΑΕ, είτε περάσουν σε άλλη επιχείρηση, αυτές παραμένουν αναξιοποίητες, ρημάζουν». Ταυτόχρονα οι αγρότες της περιοχής παραμένουν άκληροι, η ανεργία φουντώνει και η τοπική οικονομία «ταρακουνιέται».

«Αν αυτά τα στρέμματα είχαν αποκατασταθεί και είχαν πρασινίσει θα κατανάλωναν πολύ διοξείδιο του άνθρακα και θα απέδιδαν οξυγόνο», επισημαίνει ο Αντ. Τσάκωνας.