Εκατοντάδες δισεκατομμύρια, που μπαίνουν κάθε χρόνο στα ταμεία των δήμων από τη φορολόγηση των δημοτών μέσω των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και τα οποία, αν και δικαιολογούνται ως έξοδα για τη διαχείριση των απορριμμάτων, διατίθενται για άλλες δραστηριότητες! Αυτό προκύπτει από οικονομική μελέτη που εκπόνησε η Τεχνική Υπηρεσία του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων,με σκοπό την "Οικονομική αποτίμηση του προγράμματος του ΕΣΔΚΝΑ για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής".

Το επιπλέον χαράτσι, που επιβάλλεται στους δημότες και που εισπράττεται μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ, ποικίλλει από δήμο σε δήμο. Στη μελέτη του ΕΣΔΚΝΑ υπολογίζεται ότι το μέσο κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων των δήμων ανέρχεται στο ποσό των 24.747 δραχμών για κάθε τόνο απορριμμάτων. Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνονται τα έξοδα για την αποκομιδή, τη διάθεση (εισφορά των δήμων στον ΕΣΚΔΝΑ) και το αντισταθμιστικό τέλος όχλησης.

Στην περίπτωση του Δήμου Αθηναίων (που μεταξύ άλλων εξετάζεται στη μελέτη) εισπράχθηκε για το 1996 ως "τέλος καθαριότητας" συνολικά το ποσό των περίπου 26 δισ. (10 δισ. από τις κατοικίες και 16 δισ. από τα καταστήματα). Από στοιχεία περασμένων ετών για το Δήμο Αθήνας προκύπτει ότι από το συνολικό ποσό των ανταποδοτικών τελών, το 70% επιμερίζεται για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Δηλαδή για το 1996 ο δήμος εισέπραξε από τα ανταποδοτικά τέλη 18,2 δισ. και ο κάθε δημότης επιβαρύνθηκε με το ποσό των 53.033 δραχμών ανά τόνο απορριμμάτων. Σημειώνεται ότι η συνολική ποσότητα των απορριμμάτων που παράγει ο Δήμος Αθήνας είναι 344.520 τόνοι.

Σύμφωνα, όμως, με τη μελέτη του ΕΣΔΚΝΑ το 1996, για το πραγματικό κόστος της διαχείρισης των σκουπιδιών ο δήμος ξόδεψε μόνο περίπου 8,5 δισ. δραχμές (24.747 δραχμές ανά δημότη). Το επιπλέον ποσό των περίπου 10 δισ. που εισπράττει κάθε χρόνο ο Δήμος Αθηναίων από τη φορολόγηση των δημοτών δε διατίθεται για τη διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά για άλλες δραστηριότητες!

Τα στοιχεία αυτά, ίσως, εξηγούν και το γιατί εσχάτως ο δήμαρχος Αθηναίων, που έχει και την πρώτη ευθύνη για τη διαχείριση των οικονομικών του δήμου, επιχειρεί, ουσιαστικά, να βγάλει εκτός παιχνιδιού τον ΕΣΔΚΝΑ, εξασφαλίζοντας έτσι - όπως πιστεύει - και το ανεξέλεγκτο της οικονομικής διαχείρισης των κερδοφόρων απορριμμάτων...

Υπενθυμίζουμε πως πρόσφατα, με αφορμή τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων στους ΟΤΑ έριξε στο τραπέζι την "αθώα", σε πρώτη ανάγνωση, πρότασή του για δημιουργία εργοστασίου ανακύκλωσης, στο οποίο δε θα μετέχει ο ΕΣΔΚΝΑ, αλλά ορισμένοι δήμοι της επιλογής του δημάρχου Αθηναίων, όπως π.χ. ο Δήμος Φυλής.

Ενα άλλο παράδειγμα είναι αυτό του Δήμου Αμαρουσίου, όπου η φορολόγηση των κατοίκων και επαγγελματιών γίνεται με κλιμάκωση σε πολλές κατηγορίες.

Το επιπλέον χαράτσι που επιβάλλεται στους δημότες ανά τόνο απορριμμάτων αγγίζει τις 48.558 δραχμές για τον καθένα! Ετσι, συνολικά ο Δήμος Αμαρουσίου εισπράττει περίπου 2 δισ. δραχμές το χρόνο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, ενώ ξοδεύει μόνο 742 εκατομμύρια! Σ' αυτή την περίπτωση οι δημότες Αμαρουσίου συνολικά επιβαρύνονται κατά περίπου 1,4 δισ. δραχμές το χρόνο...

Αυτοί οι δύο δήμοι εξετάζονται ενδεικτικά στην οικονομική μελέτη του ΕΣΔΚΝΑ και είναι απλά ένα παράδειγμα. Οι δήμοι και οι κοινότητες που ο ΕΣΔΚΝΑ διαχειρίζεται τα σκουπίδια τους είναι συνολικά 89 (72 δήμοι και 17 κοινότητες). Κατανοεί κανείς πως - τηρουμένων των αναλογιών - η κλοπή που υφίστανται οι δημότες, συνολικά της Αττικής, στο όνομα της διαχείρισης των απορριμμάτων ξεπερνά τα όρια ενός απλού οικονομικού σκανδάλου.

Σημαντική διαφορά παρουσιάζουν οι δαπάνες των δήμων για τη διάθεση των απορριμμάτων τους (ετήσια εισφορά στον ΕΣΔΚΝΑ), με αποτέλεσμα κάποιοι να πληρώνουν για μικρότερη ποσότητα σκουπιδιών περισσότερα χρήματα από άλλους που παράγουν περισσότερα απορρίμματα. Κι αυτό γιατί η σημερινή εισφορά των ΟΤΑ προς τον ΕΣΔΚΝΑ καθορίζεται με βάση τα τακτικά έσοδα των δήμων και όχι με την ποσότητα των απορριμμάτων που παραδίδει ο καθένας στις εγκαταστάσεις του ΕΣΔΚΝΑ.

Οι θεσμοθετημένες εισφορές των ΟΤΑ, που είναι μέλη του ΕΣΔΚΝΑ, καθορίζονται στο 1,5% των τακτικών πραγματοποιηθέντων εσόδων του προ-προηγούμενου έτους. Για παράδειγμα, ο Δήμος Αθηναίων πλήρωσε για το 1996 με βάση τα πραγματοποιηθέντα τακτικά έσοδα του 1994, δηλαδή 560,8 εκατομμύρια δραχμές. Το σύνολο των εισφορών προς τον ΕΣΔΚΝΑ για το 1996 ήταν περίπου 2 δισ. δραχμές.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Δήμων Κηφισιάς, Αγίου Δημητρίου και Παλαιού Φαλήρου.Και οι τρεις αυτοί δήμοι παράγουν σχεδόν την ίδια ποσότητα απορριμμάτων το χρόνο (περίπου 25 χιλιάδες τόνους). Ωστόσο η Κηφισιά πληρώνει 26,4 εκατ. δραχμές, ο Αγιος Δημήτριος 22,7 εκατ. και το Π. Φάληρο 29,4 εκατ.

Μια άλλη περίπτωση είναι αυτή του Δήμου Αλίμου, που παράγει ετησίως 14.727 τόνους και πληρώνει 17,1 εκατ. δραχμές, ενώ ο Δήμος Αγίων Αναργύρων,που παράγει 4.000 τόνους λιγότερα σκουπίδια, πληρώνει στον ΕΣΔΚΝΑ 16,2 εκατ. δραχμές.

Στον Κορυδαλλό η ποσότητα των παραγομένων απορριμμάτων για το 1996 ήταν 22.189 τόνοι και η εισφορά 24,9 εκατ. δραχμές, ενώ στην Κηφισιά η ποσότητα των απορριμμάτων για το ίδιο έτος ήταν 25.867 τόνοι με εισφορά 26,4 εκατ. Δηλαδή, η Κηφισιά με 3.000 τόνους παραπάνω παραγόμενων απορριμμάτων πληρώνει μόνο 2 εκατομμύρια δραχμές παραπάνω.

Γίνεται αντιληπτό ότι εκτός από τη μεγάλη οικονομική διαφορά στην εισφορά του ΕΣΔΚΝΑ, υπάρχει και το πρόβλημα στη συγκεκριμένη πολιτική κοστολόγησης, αφού δεν υπάρχει κανένα αντικίνητρο για τη μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων. Στην οικονομική μελέτη του ΕΣΔΚΝΑ προτείνεται μεταξύ άλλων και μια νέα πολιτική κοστολόγησης των υπηρεσιών του Συνδέσμου, που θα συνδυάζει τη διασφάλιση των εσόδων του με τον ανά τόνο επιμερισμό της εισφοράς των ΟΤΑ - μελών του ΕΣΔΚΝΑ, ως δικαιότερη, αλλά και ως ένα οικονομικό κίνητρο για τη μείωση των απορριμμάτων.

Η υλοποίηση του προγράμματος του ΕΣΔΚΝΑ για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής δεν πρόκειται να αυξήσει το σημερινό πραγματικό κόστος διαχείρισης που επιμερίζεται στο δημότη. Το πρόγραμμα του ΕΣΔΚΝΑ προβλέπει τη δημιουργία σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων και συστημάτων τοπικής μεταφόρτωσης για τη μεταφορά των απορριμμάτων σε Ολοκληρωμένες Εγκαταστάσεις Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) και τριών ΟΕΔΑ για τη μηχανική ανακύκλωση των απορριμμάτων και την υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων του.

Το πραγματικό κόστος που σήμερα θα έπρεπε να επιμερίζεται στο δημότη ανέρχεται μόνο στις 21.405 δραχμές ανά τόνο απορριμμάτων. Σύμφωνα με τη μελέτη, η μείωση του κόστους αποκομιδής των απορριμμάτων, που επιτυγχάνεται με τη βοήθεια των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ), υπερκαλύπτει την προστιθέμενη οικονομική επιβάρυνση λόγω των εξόδων από την κατασκευή Σταθμών Μεταφόρτωσης, εργοστασίων μηχανικής ανακύκλωσης και χώρων υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων τους, που θα είναι 5.945 δραχμές/τόνο. Η νέα επιβάρυνση του δημότη θα διαμορφωθεί στις 19.950 δραχμές/τόνο. Κι αυτό γιατί οι επενδύσεις για τη δημιουργία σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων και Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων καλύπτονται από κοινοτικούς και εθνικούς κεντρικούς πόρους.

Ωστόσο, αν και το επιστημονικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα του ΕΣΔΚΝΑ υπάρχει εδώ και χρόνια και μπορεί να δώσει λύση συνολικά στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, το ΥΠΕΧΩΔΕ το έχει καταχωνιάσει σε κάποια συρτάρια. Δίνοντας έτσι το δικαίωμα σε κάποιους να εμφανίζονται κατά καιρούς, πότε ως "σωτήρες" και πότε ως πλασιέ διαφόρων μεθόδων διαχείρισης των απορριμμάτων, που κοινό παρονομαστή έχουν τη δικαιολόγηση υψηλότερου κόστους.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Κώστας ΠΑΣΑΚΥΡΙΑΚΟΣ