ΚΙ ΕΜΕΙΣ απόψε «παρόντες» στο πανέμορφο κρητικό χωριό, στη Φουρνή του Λασιθίου, εκεί που ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φουρνιωτών και Φίλων της Φουρνής Κρήτης, μαζί με το Δήμο Νεάπολης και τις τοπικές αρχές της ευρύτερης περιοχής του Νομού Λασιθίου, θα τιμήσουν την ποιήτρια της Εθνικής Αντίστασης, την αξέχαστη συναγωνίστρια, την ΕΠΟΝίτισσα Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη και θα αποκαλύψουν την προτομή της.

Η ΣΟΦΙΑ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ - ΠΑΠΑΔΑΚΗ είναι γέννημα του «χωριού των καθηγητάδων» και των «Ανθισμένων Αμυγδαλιών». Ενα φτωχό χωριό, μα, όπως οι αμυγδαλιές του ευδοκιμούσαν στα γύρω βουνά και του έδιναν φανταστική όψη τον καιρό της ανθοφορίας, έτσι και τα πνεύματα των ανθρώπων του δεν τα μαράζωναν οι στερήσεις. Τις αντιπάλευαν πεισματικά. Γνήσιο παιδί του χωριού της, της Φουρνής Μεραμπέλου, στάθηκε και η Σοφία.

ΜΙΑ διαδρομή ζωής δύσκολη, γεμάτη στέρηση, αλλά και γεμάτη χαλύβδινη θέληση, θα φέρει τη Σοφία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, στη Φιλοσοφική Σχολή. Να σημειώσουμε ότι η Σοφία - όπως γράφει η Ελλη Αλεξίου - είχε μεγάλο ταλέντο στα μαθηματικά, έδωσε εξετάσεις εισαγωγικές στο Πολυτεχνείο κι είχε επιτυχία και μάλιστα από τους πρώτους. Ηταν, όμως, αδύνατο να το παρακολουθήσει, γιατί απαιτούσε κανονική φοίτηση, ήταν κανονικό σχολείο. Γι' αυτό και προτίμησε τη Φιλοσοφική, που μπορούσε να συνδυάσει τη δουλιά και τη φοίτηση, που δεν ήταν, τότε, υποχρεωτική.

ΕΤΣΙ, ύστερα από λίγο, η Φουρνή, το αγαπημένο της χωριό, θα αριθμούσε έναν ακόμη φιλόλογο. Η Σοφία άντεξε την τραχιά αυτή διαδρομή χάρη στη γερή ιδιοσυγκρασία της. Κι ας ήταν ένα τόσο δα ανθρωπάκι: «Κι έχει μπόι πόντους έξι και κιλά τριάντα έξι». Η παρέα της Δεξαμενής - γράφει η Ελλη Αλεξίου - έτσι έδινε την εικόνα της Σοφίας.

ΕΜΕΙΣ σήμερα, καθώς φέρνουμε το νου στη φλογερή ΕΠΟΝίτισσα - την Κλειώ, όπως ήταν το ψευδώνυμό της - να βρίσκεται δίπλα μας στα μεγάλα χρόνια του Αγώνα, όταν η ποιητική της φωνή, ο στίχος της γίνεται καθημερινά φλογερό σάλπισμα για τον ξεσκλαβωμό. Η αντιστασιακή ποίηση της Σοφίας είναι ένα εκλεκτό και μοναδικό κεφάλαιο μέσα στην αντιστασιακή μας λογοτεχνία.

ΒΗΜΑΤΙΖΕ μαζί μας, χαρούμενα, άτρομη, σαν μια εικοσάχρονη ΕΠΟΝίτισσα κι αναζητούσε ολούθε στις λαϊκές γειτονιές να ζήσει του μεγάλου Αγώνα τα μηνύματα. Αλλωστε, η δική της γειτονιά, η Καλλιθέα, ήταν ένα από τα κάστρα της αδούλωτης Αθήνας κι όλα τα νέα, όλες οι θυσίες από πρώτο χέρι κάθε στιγμή χτυπούσαν την πόρτα του σπιτιού της, στην οδό Ηρακλέους. Ολα τα ποιήματά της, τα περισσότερα δημοσιεύτηκαν χωρίς υπογραφή βέβαια, στον παράνομο αντιστασιακό Τύπο και ιδιαίτερα στη «Νέα Γενιά» στα κατοχικά χρόνια, που ήταν ένας από τους πιο πολύτιμους συνεργάτες της.

Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ, σε μια συνέντευξή της, σημειώνει για τα δύσκολα, τα σκληρά εκείνα κατοχικά χρόνια: «...Θυμάμαι τις πεζοπορίες μας, τα ατελείωτα πήγαινε - έλα στις μακρινές συνοικίες... Τα παπούτσια μας ήταν λιωμένα, τα πόδια μας πληγιασμένα, μα εμείς επιανόμαστε χέρι - χέρι και κοιτάζαμε το χαμόγελο της λευτεριάς, που πλησίαζε, το Σαρωνικό που στραφτάλιζε στο φθινοπωριάτικο ήλιο...».

ΗΤΑΝ στις αρχές του καλοκαιριού του '44, που η μισή Ελλάδα είχε ελευθερωθεί από τον ΕΛΑΣ και η ποιήτρια έγραφε: «Λάμπει γύρω από χαρά κι από φως η φύση / η τετράχρονη σκλαβιά πάει να ξοφλήσει / (...) Το χορό της λευτεριάς / καθώς σέρνει πρώτη / τον αγώνα της δουλιάς / θ' αρχινήσει η νιότη».

ΠΛΟΥΣΙΑ και πολύμορφη η προσφορά της Σοφίας, ιδιαίτερα στον πολιτιστικό τομέα της ΕΠΟΝ. Μαζί μ' άλλους άξιους εκπαιδευτικούς βοήθησαν αποφασιστικά την Οργάνωσή μας να βάλει μπροστά το εκπαιδευτικό μορφωτικό πρόγραμμα και να αναδείξει τις Λέσχες μας σε κύτταρα δημιουργίας. Οποιος μελετήσει το περιοδικό μας, τη «Νέα Γενιά», βλέπει στις σελίδες του να αναδύεται η πολύπλευρη προσφορά της ποιήτριας. Αυτή είναι που κρατούσε τη στήλη για τα αετόπουλα, αλλά η ίδια επίσης είχε την ευθύνη για την κριτική και παρουσίαση της φιλολογικής συνεργασίας.

ΣΤΗ ΦΟΥΡΝΗ, λοιπόν, κι εμείς «παρόντες» σήμερα, για να τιμήσουμε την ποιήτρια του Αγώνα, την Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη, την αξέχαστη ΕΠΟΝίτισσα, αυτήν που μας έδωσε τον ύμνο του ΕΛΑΣ κι αμέτρητα άλλα γραφτά της Νιότης και της Λευτεριάς.