(Του απεσταλμένου μας ΑΓΗ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ). - Δύσκολα ξεχνά κανείς και είναι λίγοι αυτοί που ξεχνάνε. Ακόμη και στην ξενιτιά. Κι αν οι ρίζες του βρίσκονται μακριά, πίσω από δεκαετίες, ρίζες μετανάστη "δεύτερης γενιάς": Κάπου στον Καναδά, σ' ένα διαμέρισμα φορτωμένο από στοιχειά, φερμένα κάποτε μέσα σε μια φθαρμένη βαλίτσα και ζυμωμένα πια με τη φθορά του χρόνου, ένα κορίτσι αφήνεται στη ζωή ενός χορού. Πιασμένη από ένα μαντίλι με την ασπρισμένη μάνα, βηματίζοντας πάνω στον ήχο του κλαρίνου, τα στοιχειά σκορπούν ολόγυρα, βρίσκουν την έξοδο από κλειστές πόρτες και παράθυρα.

Η ταινία λέγεται "Χόρεψε μαζί μου" και η σκηνοθέτης Κασσάνδρα Νικολάου.Σ' ένα άλλο διαμέρισμα στο Λονδίνο, όπου ο χώρος τεμαχίζεται σε δωμάτια, που κρύβουν μέσα τους ξεχωριστές ζωές, μια οικογένεια βρίσκεται σε πόλεμο.

Διαφορετική είναι η πατρίδα για τον πατέρα, άλλη για τη μητέρα, την κόρη ή το γιο. Αν ο πατέρας θέλει να γυρίσει στον τόπο του, για το γιο του ξεκινά ένα ταξίδι στην ξενιτιά. Η μάνα είναι Αγγλίδα, αλλά η κόρη αναζητά τη χώρα του πατέρα. Ο παππούς ταξιδεύει πια μόνο στις μνήμες μέσα του, στο "Still counting" της Νάνσυ Μπινιαδάκη.Αν ο ανθρώπινος χείμαρρος στη λεωφόρο Αλεξάνδρας έδινε τη θέση του σε ένα πραγματικό ποτάμι, πού θα πηγαίναν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Και αν όλα τα κτίρια στις όχθες του ποταμού μπορούσαν να ισοπεδωθούν, ποια από αυτά θα άξιζε να παραμείνουν στη θέση τους σαν μνημεία, σαν χώροι που δεν παύουν να φιλοξενούν τη ζωή;

Οι ταλαιπωρημένες ώχρες των προσφυγικών πολυκατοικιών ή τα απρόσωπα μάρμαρα, που περιβάλλουν με την ψυχρότητά τους τις συνεδριάσεις του γειτονικού Αρείου Πάγου μετράνε περισσότερο σε ένα σχέδιο μελλοντικής ανάπλασης; Πάντως, ο Στέργιος Νιζήρης ισχυρίζεται ότι συμβαίνουν "θαύματα στη λεωφόρο Αλεξάνδρας" και ο ήρωας της ταινίας, ο Θόδωρος, έχει αυτό το δρόμο για πατρίδα του.

Σε άλλες πατρίδες, λειτουργεί μια ανησυχητική αλυσίδα παραγωγής: Ο τόρνος φέρνει και κεφάλια των πολιτών στα μέτρα ενός κράνους που χρησιμεύει για καλούπι στο 5λεπτο animation "Το κεφάλι σύμφωνα με το καπέλο" του Αλβανού Βέσελι Σακίρ και αναρωτιέται κανείς σε ποιο βαθμό η εικόνα του φιλμ αποτελεί προϊόν της πρόσφατης συλλογικής μνήμης της χώρας του και πόσο προσωπικό θυμό του δημιουργούν.

Οσο και αν μια τέτοια μηχανή είναι πάντα η κρυφή επιθυμία μιας αποξενωμένης εξουσίας. Αλλωστε, τέτοιες εικόνες, έτσι και αλλιώς, αφυπνίζουν, για να μην αντικρίσουμε ποτέ τον μελλοντολογικό κόσμο, που περιγράφουν οι Γιώργος Νούσιας και Λουίζος στην ταινία τους "Rectum": Μια κοινωνία ομοιόμορφων ανθρώπων, προορισμένων να παράγουν προϊόντα άγνωστης χρήσης, ανθρώπων μαθημένων πια να ζουν πειθήνια, με όρους που ταιριάζουν σ' ένα νοσοκομείο στρατώνα. Καταναλωτές τηλεοπτικής πληροφόρησης και φαρμακευτικής χειραγώγησης, περιφραγμένοι μακριά από τον κόσμο των μετόχων της εξουσίας, που ανακαλύπτει ο απροσάρμοστος, ο δραπέτης.

Τα παραπάνω είναι σκόρπιες εντυπώσεις, αποσπασματικές επιλογές από τις ταινίες που έχουν παιχτεί στο Διεθνές Τμήμα του Φεστιβάλ και από το Ελληνικό Τμήμα των σπουδαστικών ταινιών,που ολοκληρώθηκε την Τρίτη. Και είναι ακόμη πολλά: Από τη Γιουγκοσλαβία ο Μίλος Ράντοβιτς καταθέτει τις δικές του συστάσεις: "Η πατρίδα μου" αποτελεί μια αλληγορία για το σημερινό γιουγκοσλαβικό χάος και τους κερδοσκόπους, που το μετατρέπουν ανενόχλητοι σε προσωπικό πλουτισμό. Αλληγορία καίρια, σήμερα που το θέμα είναι επίκαιρο, όσο και αν από αυτή θα απομείνει ένα "μυστηριώδες" σουρεαλιστικό ανέκδοτο, αν κάποτε στο μέλλον η ιστορία λησμονηθεί... Είναι ακόμη ένας κόσμος, που διατηρεί δικές του ανθρώπινες αξίες. Κόσμος, που φαίνεται πως αρνείται να τις ανταλλάξει με γειτονικό αίμα, όπως μοιάζουν να αρνούνται και οι βουνίσιοι Σέρβοι χωριάτες στο ντοκιμαντέρ "Τι ώρα είναι τη νύχτα" του Ντράγκαν Ελσιτς από τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Κόσμος, που μοιάζει να προτιμά τη γαλήνη της φύσης και μένει πεισματικά μακρινός και αμέτοχος στη φρενίτιδα του χρήματος, που θέλει να κυριαρχήσει στη χώρα του. Οπως υπαινίσσεται, με την ποίηση που μόνο Ρώσοι ξέρουν να χαρίζουν, η ταινία του Αλεξάντερ Γκορσάνοφ "Η φλογερή γελαδίτσα".Είναι ακόμη πολλά, "επιστολές" ανθρώπων, που αγαπούν και αγωνιούν σε τόπους κοντινούς και μακρινούς στις 5 ηπείρους της Γης, μα είναι και ο "δαίμων της φωτοσύνθεσης", που, αν επιβουλευτείς το χώρο του, τρώει λέξεις, τρώει φράσεις, παίζει με τα σημεία της στίξης και μετατρέπει το δεκάωρο μιας μέρας σε δεκαήμερο ενός εβδομαδιαίου φεστιβάλ...