Η Βούρμπιανη είναι ένα κεφαλοχώρι, που από το 1940 "βίωσε" τη σταδιακή εγκατάλειψη. Τότε το χωριό είχε 2.000 κατοίκους, σήμερα έχει μόνιμους μόνο 42! Στο χωρίο λειτουργούσε σχολείο, σχολαρχείο και αργότερα γυμνάσιο. Το σχολείο τώρα παραμένει κλειστό από το '85. Υπήρχε μέχρι το '72 ένας συνεταιρισμός ξυλείας, όταν έκλεισε και αυτός, έφυγαν και οι υπόλοιποι νέοι. Λόγω των δύσκολων καιρικών συνθηκών δεν μπορεί να αναπτυχθεί ούτε η κτηνοτροφία. Τώρα στο χωριό ζουν μόνιμα μόνο τέσσερις νέοι, ενώ οι υπόλοιποι είναι γέροι από 60 μέχρι 95 χρονών.Το καλοκαίρι όμως, μπορεί κανείς να συναντήσει στο καφενείο κόσμο. Κάτω από το μεγάλο πλάτανο κάθεται μια παρέα. Τους πλησιάζουμε και πιάνουμε κουβέντα. Ολοι ζουν μακριά. Μόνο ο κυρ - Γιώργος είναι μόνιμος. Εκεί βρίσκεται και ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Νίκος Μάτσακος.Ολοι πιστεύουν πως είναι πια πολύ αργά, για να αλλάξει η κατάσταση στο χωριό.

"Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι το κτίριο του σχολείου να το κάνουν ξενώνα.Ετσι θα μπορούσαν να δουλεύουν και πέντε νέοι, θα δουλέψουν και τα μαγαζιά. Θα αναπτυχθεί και το χωριό, σημειώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου, χρειάζονται όμως χρήματα" και συνεχίζει, "αν ενδιαφερόταν η πολιτεία θα ήταν και καλύτερα. Χρόνια έχει να περάσει πολιτικός από τα μέρη μας".

Ο Γιώργος Σκούφιας κρατάει τα καφενείο στην πλατεία του χωριού. "Ετσι τα βγάζω πέρα, μας λέει, με το μαγαζάκι που δουλεύει μόνο το καλοκαίρι. Εχω ένα μικρό παιδί και θα πάει σχολείο του χρόνου έτσι θα αναγκαστώ να φύγω και εγώ. Εδώ δεν μπορεί να ζήσει μια νέα οικογένεια, πρώτα γιατί δεν υπάρχει δουλιά και μετά γιατί δεν έχει σχολείο.

Στο καφενεδάκι βρίσκουμε και τον γραμματέα ενός άλλου χωριού, της Οξιάς, τον Βαγγέλη Κυπαρίσση.Μας μιλάει για το χωριό του, "τα ίδια χάλια έχουμε και εμείς, για να καταλάβετε είμαστε μόνο είκοσι άτομα. Η εγκατάλειψη, από όλες τις πλευρές, σε όλο της το μεγαλείο".

Η περιπλάνηση συνεχίζεται είναι τόσα πολλά τα χωριά και θέλουμε να δούμε όσο γίνεται πιο πολλά.

Επόμενος σταθμός η Πυρσόγιαννη,χωριό ξακουστό για την ομορφιά του. Πάνω από τον Σαραντάπορο,πετρόχτιστο χωριό με πετροστρωμένα σοκάκια. Είναι ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Ηπείρου. Δυστυχώς, όμως, και αυτό γνωρίζει την ερήμωση. Αν και το καλοκαίρι το χωριό πέρα από τους κατοίκους "κρατάει" και περαστικούς γιατί υπάρχει ξενώνας. Στην Πυρσόγιαννη, ο Γιώργος Πετσίνης μιλά για ένα άλλο είδος "ιδιωτικής πρωτοβουλίας". Για τους γέροντες που προσπαθούν με εθελοντική δουλιά, με δικά τους έξοδα και κόπο, να αναστηλώσουν το χωριό. Γι' αυτούς που έχουν μείνει πίσω και προσπαθούν να σπάσουν το τσιμέντο. Να βγάλουν στην επιφάνεια τα παλιά καλντερίμια. Να συντηρήσουν όσα υπάρχουν. Να κατασκευάσουν καινούρια.

Το χωριό κρατά το παραδοσιακό του χρώμα. Αυτό της πέτρας, που έβγαζαν οι παλιοί από τα έγκατα του βουνού, για να κατασκευάσουν τα σπίτια τους. "Αν δούμε ότι κάποιος πάει να φτιάξει σπίτι ή να εξωραϊσει το παλιό με τρόπο που να μη δένει με το σύνολο, τότε τον πλησιάζουμε οι συγχωριανοί: "Τι πας να κάνεις, δεν ταιριάζει με τα υπόλοιπα, σεβάσου το χώρο". Ετσι το κρατάμε ακόμα".

Η Λυκόρραχη είναι νεόχτιστο χωριό σε σχέση με τα άλλα της περιοχής. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι βρίσκεται και σε πολύ καλύτερη μοίρα. Οι μόνιμοι κάτοικοι αριθμούν τους 70. Το σχολείο εδώ έχει 25 παιδιά, μαζί με αυτά που έρχονται από τα διπλανά χωριά. Σε όλα τα χωριά το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη εργασίας.

Στη Λυκόρραχη η Ελένη Ευθυμίου θα μας πει: "Κάποτε αυτό το μέρος είχε κόσμο, είχε ζωή, τώρα ερημιά και κάθε μέρα ρημάζει περισσότερο. Ρημάζουμε και εμείς μαζί, που το βλέπουμε έτσι". Ενώ ο ιερέας του χωριού, Χρήστος Σδούκας θα μας δώσει ένα συγκλονιστικό στοιχείο στην κουβέντα μας μαζί του."Λειτουργώ σε 6 ενορίες, στην Αετομελίτσα - ένα χωριό δίπλα από εδώ - είχε να γίνει γάμος 25 χρόνια! Τι να σας πω, η ζωή μας είναι απελπιστική. Ούτε ενημέρωση δεν έχουμε. Νιώθουμε χάλια, θέλουμε τους νέους, αλλά δε βοηθάει κανείς. Πού είναι η πολιτεία; Αυτό το χωριό μόνοι μας το διατηρούμε. Θέλουμε και εμείς μια συμπαράσταση", μας είπε φορτισμένος συναισθηματικά και συνέχισε: "Τόσα χρόνια δεν ήρθε κανένας αρχηγός κόμματος να μας δει. Είναι μεγάλη μας τιμή που ήρθε η Αλέκα Παπαρήγα ως εδώ".

Ο Κώστας Κοτολούλης στη Δροσοπηγή,περίπου 100 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα, δε στέκεται μόνο στο δρόμο που οδηγεί στο χωριό και ακόμα δεν έχει ασφαλτοστρωθεί σε όλο του το μήκος. Ούτε και στη μία μόνο γιατρό που περιθάλπει τους κατοίκους του χωριού και μόνη της δεν μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες. "Εδώ δεν έχουμε ούτε τηλεόραση. Πληρώνουμε γι' αυτήν με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και "πιάνουμε" μόνο την ΕΤ- 1. Και αυτήν, όμως, με παράσιτα. Ούτε ένα εκατομμύριο, για να στηθεί ένας αναμεταδότης, δεν αξίζουμε;", λέει.

Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των κατοίκων της Δροσοπηγής, η κατάσταση ίδια με τα υπόλοιπα χωριά. Περίπου 100 άτομα το χειμώνα. Το καλοκαίρι, με τους παραθεριστές φτάνουν τους 1.000. Το χωριό, πάντως, κατά τις προβλέψεις των γερόντων δεν πρόκειται να "σβήσει". Ας όψεται η πολιτική της μονόπλευρης λιτότητας, που ακολουθεί η κυβέρνηση: "Με 120 χιλιάδες σύνταξη, δεν μπορείς να ζήσεις στα Γιάννενα. Εδώ μπορείς. Γι' αυτό οι περισσότεροι που βγαίνουν στη σύνταξη, γυρνάνε πίσω στο χωριό". Νέοι όμως; "Νέος δεν μπορεί να σταθεί εδώ. Δεν έχει πόρους για να ζήσει. Αν υπήρχε μια βιομηχανία ξυλείας θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα".