Η συνάντηση Χριστόφια - Ταλάτ την περασμένη Πέμπτη κατέδειξε το δύσκολο και μακρόχρονο της προσπάθειας για την επανένωση των δύο κοινοτήτων. Τόσο η ελληνοκυπριακή πλευρά, πριν από τη συνάντηση, όσο και ο ίδιος ο Ταλάτ, σε συνέντευξή του μετά τη συνάντηση, άφησαν να εννοηθεί σαφώς πως και δυσκολίες υπάρχουν και χρόνος χρειάζεται.

Η συζήτηση ξεκίνησε με το θέμα «Διακυβέρνηση και κατανομή εξουσιών» και με αυτό το θέμα θα συνεχίσουν την ερχόμενη Πέμπτη, 18 Σεπτέμβρη.

Η πρώτη σοβαρή διαφωνία που υπάρχει σ' αυτή την ενότητα είναι στη φιλοσοφία προέλευσης του ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο θα προέλθει από τη λύση του Κυπριακού. Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι το ομοσπονδιακό κράτος θα προέλθει από τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι ενιαίο κράτος, και θα αποτελείται από δύο «συνιστώσες πολιτείες». Αντίθετα, η τουρκοκυπριακή πλευρά προβάλλει τη θεωρία της «παρθενογένεσης» και υποστηρίζει ότι στην Κύπρο υπάρχουν «δύο κράτη», τα οποία με τη λύση του Κυπριακού θα δημιουργήσουν ένα «νέο συνεταιρισμό».

Στη Διακυβέρνηση υπάρχει ευρεία σύγκλιση για τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά διαφωνία στην κατανομή της εκτελεστικής εξουσίας. Η ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνει προεδρικό σύστημα, με πρόεδρο, αντιπρόεδρο και Υπουργικό Συμβούλιο και η τουρκοκυπριακή Προεδρικό Συμβούλιο. Διαφωνία υπάρχει και στο χρόνο εναλλαγής της προεδρίας.

Σύμφωνα με έγγραφο της ελληνοκυπριακής πλευράς, στο οποίο γίνεται αξιολόγηση των συζητήσεων, που προηγήθηκαν στις ομάδες εργασίας, οι συγκλίσεις έχουν διαπιστωθεί στα ακόλουθα:

-- Στις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης θα περιλαμβάνονται οι τομείς: Εξωτερικές σχέσεις, Ζητήματα ΕΕ, Ιθαγένεια, Κεντρική Τράπεζα, Διεθνής ναυτιλία, Αεροπλοΐα, Υφαλοκρηπίδα, Χωρικά ύδατα, Φυσικοί πόροι.

-- Τα «συνιστώντα κράτη ή συνιστώσες πολιτείες» δε θα έχουν απεριόριστα δικαιώματα σύναψης διεθνών συνθηκών με τρίτα κράτη και αυτές θα περιορίζονται μόνο στους τομείς του πολιτισμού και του εμπορίου.

-- Στη Δικαιοσύνη συμφωνήθηκε ότι θα κατοχυρωθεί η ανεξαρτησία της. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ζητεί να αποκλειστεί η συμμετοχή ξένων δικαστών. Οι Τουρκοκύπριοι το συζητούν, με δεδομένο πως οι αποφάσεις δε θα εξαρτώνται από την ελληνοκυπριακή πλειοψηφία.

-- Επίσης, καταγράφηκε σύγκλιση σε ό,τι αφορά τις προηγούμενες πράξεις της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου». Δε θα ισχύουν όσες πράξεις είναι αντίθετες με τη συνολική διευθέτηση και όσες αφορούν θέματα ιθαγένειας, μετανάστευσης, περιουσιών και άλλα ζητήματα που ρυθμίζονται στη συνολική διευθέτηση. Δηλαδή, δε θα ισχύει η «ιθαγένεια» των εποίκων, ούτε οι «τίτλοι» σε ελληνοκυπριακές περιουσίες.

Η πιο σημαντική διαφωνία αφορά την κατανομή των εξουσιών στην εκτελεστική εξουσία.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά υπέβαλε πρόταση για προεδρικό πολίτευμα με Πρόεδρο, αντιπρόεδρο και Υπουργικό Συμβούλιο. Ο Πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος να εκλέγονται απευθείας από το λαό με κοινό ψηφοδέλτιο και με εγγυημένα ποσοστά ψηφοφόρων των δύο κοινοτήτων. Δηλαδή, για να εκλεγεί κανείς Πρόεδρος ή αντιπρόεδρος να χρειάζεται ένα μίνιμουμ ποσοστό ψήφων της άλλης κοινότητας.

Η τουρκοκυπριακή πλευρά απορρίπτει την πρόταση αυτή και εισηγείται Προεδρικό Συμβούλιο, αλλά με Πρόεδρο και αντιπρόεδρο οι οποίοι θα εκλέγονται από τη Βουλή, με πανίσχυρες εξουσίες, που να μπορούν να παραγνωρίζουν ακόμα και ομόφωνες αποφάσεις του Συμβουλίου. Επίσης, ζητούν εκ περιτροπής προεδρία και αναλογία 3:2 ή 5:4 στο Συμβούλιο, που είναι πολύ πέραν των ποσοστώσεων που προβλέπονται από τις κατά καιρούς προτάσεις των ΗΕ.

Στη νομοθετική εξουσία η τουρκοκυπριακή πλευρά ζητά 30% αντί 25% ποσοστό συμμετοχής και ειδικές πλειοψηφίες στην Κάτω Βουλή.

Οι Τουρκοκύπριοι επιμένουν στην κυριαρχία της πολιτείας τους στο επίπεδο των αρμοδιοτήτων της, δηλαδή στην εσωτερική κυριαρχία, ενώ δεν έχουν τοποθετηθεί στην απόρριψη της εδαφικής ακεραιότητας των συνιστωσών πολιτειών από την ελληνοκυπριακή πλευρά.

Στην ομοσπονδιακή αστυνομία διεκδικούν ισότητα σε όλες τις βαθμίδες.

Αποκλίσεις καθόλου μικρές σε ιδιαίτερα σοβαρά ζητήματα, που αφορούν μόνο την πρώτη ενότητα. Αυτή των θεμάτων της Διακυβέρνησης. Ολοι λοιπόν κατανοούν πως «έχουν μαλλί να ξάνουν».