Για να γίνει σαφέστερη η επικρατούσα κατάσταση στη Γαλλία θα πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του την ιστορική πορεία του γαλλικού εργατικού κινήματος, τους τελευταίους δύο αιώνες και το γεγονός ότι γαλλική εργατική τάξη απείλησε να κατακτήσει μία φορά την εξουσία.

Στη Γαλλία σημειώθηκε η μοναδική νικηφόρα αστική επανάσταση στην Ευρώπη, που έθεσε τέλος στον προηγούμενο κοινωνικο-οικονομικό σχηματισμό, τη φεουδαρχία φέρνοντας τον καπιταλισμό. Τίποτε από αυτά δε θα είχε γίνει το 1789, αν η αστική τάξη δεν είχε προσεταιριστεί στον αγώνα της το γαλλικό λαό για να τον πνίξει στο αίμα λίγο αργότερα.

Δεύτερο σημείο σταθμός στην πορεία της γαλλικής εργατικής τάξης είναι η εγκαθίδρυση της Κομμούνας, το 1871. Εστω και για μικρό χρονικό διάστημα, το γαλλικό προλεταριάτο εγκαθίδρυσε το πρώτο κράτος της εργατικής τάξης στην Ευρώπη, πριν την Επανάσταση των Μπολσεβίκων και έχασε την εξουσία μέσα από ποτάμια αίματος και δεκάδες χιλιάδες νεκρούς.

Τρίτος σταθμός είναι ο Μάης του 1968, όχι στη διαδεδομένη από τους μικροαστούς διάσταση της «φαντασίας στην εξουσία» αλλά στην πραγματική. Τότε, που η εργατική τάξη βγήκε στο προσκήνιο, με πανεθνικές απεργίες και καταλήψεις μεγάλων εργοστασίων. Δεν είναι τυχαίο ότι τότε ο Πρόεδρος ντε Γκολ εγκατέλειψε τη χώρα καταφεύγοντας στη Γερμανία και κατέστρωσε σχέδια για αιματηρή στρατιωτική καταστολή.

Παρά το γεγονός ότι οι δύο από τις τρεις προαναφερόμενες περιπτώσεις κατέληξαν σε λουτρό αίματος για το προλεταριάτο, ενώ η τελευταία κατέληξε σε απογοητευτικούς συμβιβασμούς, οι κατακτήσεις που έφεραν ήταν σημαντικές αποδεικνύοντας ότι καμία μάχη δεν πάει χαμένη. Φοβούμενη το λαό, η αστική τάξη, από τη θέση της εξουσίας πια, το 1791, καταργεί ακόμη και το δικαίωμα στις συντεχνίες. Κάτω από την πίεση των εργατικών αγώνων, το 1864 αναγνωρίζεται και το δικαίωμα στην απεργία αλλά και στην οργάνωση των εργατών.

Δεν μπορεί κανείς ν' αμφισβητήσει ότι η πείρα αυτή έπαιξε ρόλο στην εξέγερση των κομμουνάρων μόλις 7 χρόνια αργότερα. Εκτός από την κατάργηση της νυχτερινής εργασίας, και την ανάδειξη της δύναμης του προλεταριάτου, η Κομμούνα συνέβαλε στη διαμόρφωση ταξικής συνείδησης. Το 1895, όταν ιδρύεται η CGT (Comite General des Travailleurs) - Γενική Επιτροπή Εργατών - στη διακήρυξη της οποίας, στο 10ο Συνέδριό της στην Αμιέν, αναγνωρίζεται ως βασικός μοχλός κίνησης η πάλη των τάξεων και ως στόχος τίθεται η ανθρώπινη χειραφέτηση με την ανατροπή του καπιταλισμού (θέση που συρρικνώθηκε μόλις το 1995 στη φράση: «θεμελιώδης αντίφαση παραμένει μεταξύ εργατών και αφεντικών», στόχος «η πάλη ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και κάθε είδους εκμετάλλευση των εργαζομένων») τονίζοντας «τον ταξικό χαρακτήρα» της οργάνωσης. Από τη CGT προέρχονται, άμεσα ή έμμεσα, όλες οι μεγάλες γαλλικές συνδικαλιστικές οργανώσεις. Η πάλη της εργατικής τάξης, τέλος, το 1968 έφερε αύξηση 35% στο βασικό μισθό και αναγνώριση της συνδικαλιστικής δράσης στις επιχειρήσεις!

Από τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι το γαλλικό κεφάλαιο «ένιωσε» την ανάσα της εργατικής τάξης πολύ έντονα και αυτό διαμόρφωσε το συσχετισμό δύναμης, που αποτυπώθηκε στην 5η Γαλλική Δημοκρατία. «Παιδί» της, ο αλά γαλλικά «κοινωνικός διάλογος», μια «παραχώρηση» του κεφαλαίου, που κατέληξε «θηλιά» για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Χωρίς «διάλογο», δηλαδή χωρίς συναίνεση της εργατικής τάξης διά των συνδικαλιστικών εκπροσώπων της, κανένα νομοσχέδιο δεν υλοποιείται. Είναι ένας τρόπος το κεφάλαιο να διασφαλίσει συναίνεση, ν' αποφύγει κι άλλα λουτρά αίματος, όπως και τα χειρότερα για την εξουσία του.

Ετσι, οι εκπρόσωποί του επιδόθηκαν σε αναζήτηση ολοένα πιο πολύπλοκων μεθόδων χειραγώγησης της εργατικής συνείδησης και ολοένα πιο σύνθετων τρόπων εξαγοράς των συνδικαλιστικών ηγεσιών, προκειμένου ο «κοινωνικός διάλογος» να είναι κενός περιεχόμενου. Παρ' όλα αυτά, ουδείς Γάλλος Πρόεδρος, μέχρι σήμερα, δεν είχε, έστω και για τα μάτια του κόσμου, προχωρήσει σε μονομερή κατάθεση νομοσχεδίων. Τα πλέον πρόσφατα παραδείγματα είναι το δημοψήφισμα για το «Ευρωσύνταγμα» το 2005 και το «Συμβόλαιο Πρώτης Απασχόλησης», το 2006. Το πρώτο θα μπορούσε να υιοθετηθεί από το Κοινοβούλιο μετά από συνταγματική τροποποίηση. Παρ' όλα αυτά, ο Ζακ Σιράκ επέλεξε το δημοψήφισμα που κέρδισε το «Οχι». Επίσης, ο Σιράκ απέσυρε το νομοσχέδιο «Πρώτης Απασχόλησης» μετά τις πολυήμερες ογκώδεις διαδηλώσεις και την καταδίκη των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Το ρήγμα με την 5η Γαλλική Δημοκρατία, αμφισβητώντας την αντιπροσωπευτικότητα των συνδικαλιστικών οργανώσεων, τόλμησε τελικά ο Νικολά Σαρκοζί λόγω των επιτακτικών αναγκών που προκύπτουν για το κεφάλαιο στη συγκεκριμένη φάση ανάπτυξής του και λόγω των ενδο-ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Αναμφιβόλως, καθοριστική στις εξελίξεις αυτές είναι η ενδοτικότητα των συνδικαλιστικών ηγεσιών σε συνδυασμό με την έλλειψη μιας σαφούς πολιτικής πρωτοπορίας, με ταξικό προσανατολισμό που θα θέτει ως στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού.