Οι φωτογραφίες του Ιαπετού, δορυφόρου του Κρόνου, που έστειλε το διαστημόπλοιο «Κασσίνι», δείχνουν ασυνήθιστα χαρακτηριστικά στην επιφάνειά του, γεγονός που έχει γίνει αιτία έντονων επιστημονικών συζητήσεων για την προέλευσή τους.

Το πιο εντυπωσιακό και ασυνήθιστο από τα χαρακτηριστικά αυτά είναι μια στενή κορυφογραμμή που περιτριγυρίζει τον Ιαπετό σχεδόν ακριβώς πάνω στον ισημερινό του. Το συνολικό ύψος αυτής της ευθείας ανύψωσης (οροσειρά κατά το μεγαλύτερο μέρος) έχει μήκος 1.300 χιλιόμετρα και ύψος που φτάνει τα 20 χιλιόμετρα (δηλαδή δυόμισι φορές το ύψος του όρους Εβερεστ). Κανένα άλλο φεγγάρι των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος δεν έχει ανάλογο γεωλογικό χαρακτηριστικό. Η ύπαρξη της ισημερινής κορυφογραμμής δεν ήταν γνωστή πριν την αποστολή των διαστημοπλοίων «Κασσίνι - Χόιγκενς», που αποτελεί συνεργασία της αμερικανικής NASA, της ευρωπαϊκής ESA και της Ιταλικής Διαστημικής Υπηρεσίας.

Εκτός από την παραξενιά της κορυφογραμμής, ο Ιαπετός παρουσιάζει διαφορετική όψη στα δύο ημισφαίριά του (ίσως το όνομα Ιανός που δόθηκε σε άλλο δορυφόρο του Κρόνου θα έπρεπε να είχε δοθεί στον Ιαπετό). Το ημισφαίριο που βλέπει πάντα στη μεριά προς την οποία κινείται πάνω στην τροχιά του είναι σκούρο σαν φρεσκοασφαλτωμένος δρόμος, ενώ το ημισφαίριο προς την αντίθετη κατεύθυνση είναι κατάλευκο σαν φρεσκοχιονισμένο τοπίο. Το γεγονός αυτό ήταν γνωστό από το 1672, όταν ο αστρονόμος Ζαν Ντομινίκ Κασσίνι, μελετώντας το σύστημα του Κρόνου είχε ανακαλύψει, μεταξύ άλλων, και τον Ιαπετό και είχε επισημάνει ότι πρέπει να υπήρχε έντονη διαφορά χρωματισμού από ημισφαίριο σε ημισφαίριο. Ωστόσο, κι αυτό το χαρακτηριστικό του Ιαπετού αποκαλύφθηκε σε όλη του την έκταση από τις φωτογραφίες, που έστειλε το διαστημόπλοιο που ονομάστηκε προς τιμήν του Κασσίνι.

Οι γνώμες των επιστημόνων διίστανται ως προς το αν το σκούρο υλικό προέρχεται από τον ίδιο τον Ιαπετό (ηφαιστειακή έκρηξη) ή από κάποιον εξωτερικό παράγοντα. Οι φωτογραφίες δείχνουν επίσης ότι οι κρατήρες που βρίσκονται κοντά στο όριο της ανοιχτόχρωμης και της σκούρας περιοχής έχουν ανοιχτόχρωμο το μέρος των τοιχωμάτων τους που βλέπει προς τον κοντινότερο πόλο και σκούρο το μέρος που βλέπει προς τον ισημερινό. Στην περιοχή που συναντώνται το φωτεινό με το σκοτεινό ημισφαίριο υπάρχουν και λεπτές σκούρες ραβδώσεις σαν κάποιο μαύρο υλικό να κατέπεσε στο δορυφόρο. Ούτε αυτά τα φαινόμενα έχουν εξηγηθεί. Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν μάλιστα ότι η ισημερινή κορυφογραμμή και η ύπαρξη δύο ημισφαιρίων διαφορετικά χρωματισμένων ίσως συνδέονται, χωρίς όμως να μπορούν να δώσουν γενικά αποδεκτή εξήγηση για την εμφάνιση των φαινομένων αυτών.

Ο Ιαπετός είναι ο τρίτος σε μέγεθος δορυφόρος του Κρόνου και έχει διάμετρο 1.400 χιλιόμετρα, δηλαδή περίπου τρεις φορές μικρότερη από της Σελήνης. Το επόμενο πέρασμα του διαστημοπλοίου «Κασσίνι» κοντά στον Ιαπετό θα είναι το Σεπτέμβρη του 2007. Η ανάλυση των φωτογραφιών από αυτό το πέρασμα αναμένεται να είναι 100 φορές καλύτερη απ' ό,τι των δύο προηγούμενων που ήδη έχουν υποβληθεί σε ανάλυση (μεταξύ τους και οι δύο φωτογραφίες της σελίδας). Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι οι επιπλέον λεπτομέρειες που θα φαίνονται στις νέες φωτογραφίες θα δώσουν απαντήσεις στα συναρπαστικά χαρακτηριστικά του Ιαπετού και στο ερώτημα αν στο παρελθόν ήταν ηφαιστειακά ενεργός.