Ενα ανεκτίμητο κινηματογραφικό ντοκουμέντο από τη συγκλονιστική εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας προσφέρει σήμερα ο «Ριζοσπάστης». Πρόκειται για την ταινία ντοκιμαντέρ «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας», που γυρίστηκε το 1948 από το κινηματογραφικό συνεργείο του ΔΣΕ για να απαντήσει στη μοναρχοφασιστική προπαγάνδα περί «παιδομαζώματος», η οποία στόχευε, εκτός των άλλων, και στο να κρύψει το πραγματικό παιδομάζωμα στα στρατόπεδα της Φρειδερίκης, εφαρμόζοντας την «κλασική» τακτική της χυδαίας διαστρέβλωσης της αλήθειας.

Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα ήταν ένας από τους πιο σκληρούς και ανελέητους πολέμους. Η άρχουσα τάξη της μαζί με τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές συμμάχους της, προκειμένου να εδραιώσει την εξουσία της και αφού έσπρωξε στον εμφύλιο, χρησιμοποίησε κάθε μέσο έως και τους βομβαρδισμούς αμάχων στα χωριά της Ελεύθερης Ελλάδας, θέλοντας να αποκόψει τις πηγές ανεφοδιασμού του ΔΣΕ, αλλά και να διώξει τον πληθυσμό από τα χωριά ή να τον εξοντώσει. Τα αεροπλάνα τους δε δίσταζαν να βομβαρδίζουν ακόμη και σχολειά την ώρα που τα παιδιά έκαναν μάθημα. Αντικειμενικά, έμπαινε ζήτημα σωτηρίας των παιδιών από το θάνατο. Και μπροστά στο γεγονός ότι οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας του παιδιού αδιαφορούσαν στις εκκλήσεις για τη σωτηρία των παιδιών της Ελεύθερης Ελλάδας, διάφορες οργανώσεις από τις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν τα παιδιά και στέλνουν γράμματα στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, γνωρίζοντάς της αυτήν τους την απόφαση. Πράγματι, το Μάρτη του 1948, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση αποφασίζει να μεταφερθούν τα παιδιά στις Λαϊκές Δημοκρατίες, με δεδομένο ότι οι ίδιοι οι γονείς των περιοχών που βομβαρδίζονται έχουν κάνει εκκλήσεις για τη σωτηρία τους. Το ουμανιστικό αυτό έργο της μεταφοράς των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες έφερε σε πέρας ο ΔΣΕ. Και αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ, το οποίο ο «Ρ» προσφέρει σήμερα στους αναγνώστες του.

Το κινηματογραφικό συνεργείο του ΔΣΕ, που γύρισε αυτήν τη συγκλονιστική ταινία, αποτελούνταν από τους Γιώργο Σεβαστίκογλου, που έγραψε και το σενάριο, Απόστολο Μουσούρη και Μάνο Ζαχαρία. Ο Απ. Μουσούρης ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας, επάγγελμα που ασκούσε και παλαιότερα, ενώ ο Μάνος Ζαχαρίας είχε μόλις ολοκληρώσει σπουδές κινηματογράφου στο Παρίσι. Η ομάδα αυτή είχε χρεωθεί την κινηματογράφηση επικαίρων από τη ζωή και τη δράση του ΔΣΕ, τα οποία μεταφέρονταν στην Τσεχοσλοβακία για την τεχνική επεξεργασία με σκοπό τη διανομή τους.

Το 1948 αποφασίστηκε το γύρισμα της συγκεκριμένης ταινίας. Ο τελευταίος σήμερα επιζών από την κινηματογραφική ομάδα του ΔΣΕ, ο Μάνος Ζαχαρίας, μιλώντας στο «Ρ», υπογράμμισε πως η ταινία, που γυρίστηκε στο Γράμμο και το Βίτσι, αποτελεί «καθαρό ντοκιμαντέρ» χωρίς ίχνος μυθοπλασίας. Δηλαδή, πρόκειται για μια δυναμική τεκμηρίωση της αλήθειας με τον άμεσο τρόπο που μόνον ο κινηματογράφος μπορεί να χρησιμοποιήσει. Για τις ανάγκες της ταινίας, το συνεργείο ταξίδεψε στην Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία για να αποτυπώσει τη ζωή των παιδιών στις νεαρές σοσιαλιστικές χώρες.

Το μοντάζ και η επεξεργασία του ήχου έγιναν στην Πράγα, όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη κλειστή προβολή της, παρόντος και του μεγάλου Τσεχοσλοβάκου ντοκιμαντερίστα, Γιόρι Σίβενς. Η πρώτη δημόσια προβολή της στην Ελλάδα έγινε αρχές του '49 σε ένα χωριό του Βίτσι. Εκτοτε, τα «ίχνη» της χάνονται. Πολλές 10ετίες αργότερα, θα ανακαλυφθεί εντελώς τυχαία μια κόπια της στη Γαλλία από τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη.

Η κόπια βρέθηκε στα χέρια ενός ιδιώτη, ο οποίος όμως είχε και το αρνητικό της ταινίας, δηλαδή τη «μήτρα» της και από εκεί έφτιαχνε αντίτυπα τα οποία στη συνέχεια πωλούσε. Ο Μ. Ζαχαρίας ήρθε σε επαφή με τον ιδιώτη, ο οποίος του είπε πως δε γνώριζε ποιοι ήταν οι συντελεστές της ταινίας, ζήτησε συγγνώμη και πρόσθεσε ότι την αγόρασε νόμιμα από την Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας, όταν η τελευταία διαλύθηκε μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού! «Λεπτομέρεια», που αναδεικνύει ακόμη μία πτυχή του πολιτισμικού «πογκρόμ», που ακολούθησε την αντεπανάσταση. Ο ιδιώτης δε ζει πια, αλλά, σύμφωνα με τον Μ. Ζαχαρία, το αρνητικό της ταινίας βρίσκεται σήμερα σε μια από τις ταινιοθήκες της Γαλλίας.

* Το ντοκυμαντέρ προέρχεται απο το Αρχείο του ΚΚΕ και είναι αντίγραφο της έκδοσης, που κυκλοφόρησε και διασώθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας, γι'αυτό και έχει υπότιτλους στην Ουγγρική γλώσσα.