Στο επίκεντρο της συζήτησης παραμένουν τα σενάρια για το νέο δανειακό πακέτο προς την Ελλάδα, την αναδιάρθρωση ή «κούρεμα» του ελληνικού χρέους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), στο τέλος του 2010 τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους πιστωτικά ιδρύματα εκτός Ελλάδας ανήλθαν σε 54,2 δισ. δολάρια, εκ των οποίων το 96% βρίσκεται σε χέρια ευρωπαϊκών τραπεζών. Το 69% της έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών αντιστοιχεί σε ιδρύματα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Τα γερμανικά πιστωτικά ιδρύματα έρχονται πρώτα στην κατοχή ελληνικών κρατικών ομολόγων με 22,7 δισ. δολάρια, ενώ τα γαλλικά είναι δεύτερα με 15 δισ. δολάρια.

Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά αφορούν το τέλος του 2010 και σύμφωνα και με διαβεβαιώσεις των ίδιων των γερμανικών αρχών, οι γερμανικές τράπεζες τον τελευταίο χρόνο έχουν «ξεφορτωθεί» μεγάλο μέρος των ελληνικών ομολόγων. Πάντως, οι γαλλικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στην Ελλάδα συνολικά, καθώς πέρα από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, έχουν έκθεση της τάξης των 39,6 δισ. δολαρίων από δανεισμό σε ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις, κυρίως μέσω της ελληνικής μονάδας της «Credit Agricole» (Emporiki Bank).

Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία της «Goldman Sachs», μεταξύ των μεγαλύτερων κατόχων ελληνικών ομολόγων, είναι η BNP Paribas με 5 δισ. ευρώ, η Dexia με 3,5 δισ. ευρώ, η Commerzbank με 3 δισ. ευρώ, η Societe Generale με 2,7 δισ. ευρώ, η ING με 2,4 δισ. ευρώ και η Deutsche Bank με 1,6 δισ. ευρώ. Η ίδια εκτιμά ότι οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν περίπου 60 δισ. ευρώ ελληνικού χρέους. Αντίστοιχα, η «Citigroup» υπολογίζει ότι η ΕΚΤ έχει στην κατοχή της 50 δισ. ευρώ σε ελληνικά ομόλογα.

Το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος όγκος ελληνικών ομολόγων βρίσκεται σε λίγα χέρια, ενισχύει την άποψη οικονομολόγων ότι θα είναι πιο εύκολη η εφαρμογή μιας συμφωνίας τύπου «Βιέννης», ώστε να επαναγοράσουν ελληνικά ομόλογα οι ιδιώτες πιστωτές για να αντικαταστήσουν τα ομόλογα που λήγουν τα επόμενα δυο χρόνια.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της γερμανικής, «Welt am Sonntag», το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών έχει ετοιμάσει ένα σχέδιο για το νέο δανειακό πακέτο προς την Ελλάδα, που θα περιλαμβάνει την εθελοντική συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών. Το σχέδιο θα ζητά από ιδιώτες πιστωτές, οι οποίοι έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα που λήγουν μέσα στο διάστημα 2012-2014, να τα ανταλλάξουν εθελοντικά με άλλα, που θα έχουν διάρκεια λήξης επτά ετών.

Οι πιστωτές θα έχουν κίνητρα να συμμετάσχουν σε μια εθελοντική ανταλλαγή, με τη βοήθεια της λεγόμενης «ρήτρας συλλογικής δράσης», η οποία θα εφαρμοστεί στα ήδη υπάρχοντα ομολογιακά συμβόλαια, στην περίπτωση που δε συμμετάσχουν αρκετοί. Με βάση αυτή τη ρήτρα, προβλέπεται εκ των προτέρων ένα ποσοστό ομολογιούχων που αν συναινέσει σε «κούρεμα» της αξίας των ομολόγων, υποχρεώνει και τους υπόλοιπους ομολογιούχους να δεχθούν το «κούρεμα» χωρίς να μπορούν να προβάλλουν νομικές ενστάσεις.

Στη συζήτηση για τη φόρμουλα συμμετοχής των ιδιωτών πιστωτών σε μια «μετακύλιση» του ελληνικού χρέους μπαίνουν τα στελέχη της ΕΚΤ, που μέχρι πρόσφατα απέρριπτε οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης ή αναδιάταξης του χρέους. Ο Ζοζέ Μανουέλ Γκονζάλες - Παραμο, στέλεχος της ΕΚΤ, διευκρινίζει ότι η εθελοντική αναδιάρθρωση των ελληνικών χρεών από τους ιδιώτες πιστωτές «μπορεί να συμπληρώσει, και μόνο να συμπληρώσει, ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων».

Πάντως, ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι, μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, δηλώνει ότι η αναδιάρθρωση κρατικού χρέους θα πρέπει να αποτελεί «ύστατη» επιλογή, καθώς τέτοιες ενέργειες είναι συνήθως «άτακτες, επιζήμιες και γεμάτες δυσκολίες». Ο ίδιος επαναλαμβάνει ότι η Ελλάδα πρέπει να προωθήσει άμεσα τις «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις», καθώς σε αντίθετη περίπτωση η «αναδιάρθρωση ή η αθέτηση πληρωμών του δημοσίου χρέους» θα είναι πολύ πιθανά σενάρια. Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Βίτορ Κονστάντσιο, ξεκαθαρίζει ότι η ΕΚΤ επιμένει στην «απόλυτη ανάγκη» να αποτραπεί η οποιαδήποτε αναδιάρθρωση κρατικού χρέους που συμπεριλαμβάνει «κούρεμα» στην αξία των κρατικών ομολόγων ή ενεργοποιεί ρήτρες χρεοκοπίας.

Πάντως, ο οίκος αξιολόγησης «Fitch» διευκρινίζει ότι μια ανταλλαγή ελληνικού χρέους έναντι νέου με «σημαντικά λιγότερο πλεονεκτικούς όρους» θα συνιστούσε «χρεοκοπία», ακόμα και αν η συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών είναι εθελοντική. Σύμφωνα με τον Τζον Λίπσκι, προσωρινό επικεφαλής του ΔΝΤ, το νέο πρόγραμμα που σχεδιάζεται για την ελληνική κυβέρνηση δεν περιλαμβάνει αναδιάρθρωση του χρέους.

Σε δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του γερμανικού περιοδικού «Spiegel», σημειώνεται ότι «η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερα κεφάλαια. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το νέο πακέτο θα ανέλθει στα 100 δισ. ευρώ, υψηλότερα δηλαδή από την αρχική εκτίμηση των 60 δισ. ευρώ».

Πάντως, ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, Στέφεν Ζάιμπερτ, υποστηρίζει ότι η Γερμανία αναμένει την αναλυτική έκθεση της τρόικας για την αξιολόγηση του υφιστάμενου δανειακού πακέτου προς την Ελλάδα προκειμένου να αποφασίσει σχετικά με την παροχή νέου δανείου προς την Ελλάδα. Ο ίδιος σημειώνει ότι η έκθεση αναμένεται μάλλον αύριο, ενώ επαναλαμβάνει ότι η γερμανική κυβέρνηση συνεχίζει να απορρίπτει μια «υποχρεωτική συμμετοχή των ιδιωτών δανειστών».

Παράλληλα, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, χαρακτηρίζει «καλό σημάδι» την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της τρόικας, σημειώνοντας ωστόσο ότι θα περιμένει την αναλυτική έκθεση και τότε «θα τα αναλύσουμε και θα αποφασίσουμε για τα επόμενα βήματα». Αξίζει να σημειωθεί ότι στην σημερινή συνάντηση της Α. Μέρκελ με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπ. Ομπάμα αναμένεται να συζητηθεί και το νέο δανειακό πακέτο προς την Ελλάδα.