Ο Γιώργος Μαργαρίτης αναφέρθηκε εμπεριστατωμένα στο πώς ο εμφύλιος πόλεμος επηρέασε τα παιδιά μιας Ελλάδας που πολεμούσε από άκρη σε άκρη, πώς έζησαν τα παιδιά σ' αυτό το διάστημα, ποιες πολιτικές εφαρμόστηκαν γι' αυτά και για ποιο λόγο. Κυρίως, ποια ήταν τα αποτελέσματα, ενίοτε τραγικά, αυτής της ιστορίας. Προσπάθησε να προσδιορίσει την τύχη των παιδιών που βρήκαν καταφύγιο στις Λαϊκές Δημοκρατίες και να τη συγκρίνει με την τύχη των παιδιών που πέσανε στα χέρια των βασιλικών ιδρυμάτων και των διαφόρων οργανώσεων εκείνου του καιρού.

Οπως είπε: «Ο ελληνικός εμφύλιος ήταν ένας θερμός πόλεμος στην ευαίσθητη και σημαντική Ευρώπη. Η έκβασή του είχε καίρια σημασία για το δυτικό στρατόπεδο, για τη Μεγάλη Βρετανία και για τις ΗΠΑ. Η ανάσχεση του κομμουνισμού, ο "Ψυχρός Πόλεμος", έπρεπε άμεσα να αρχίσει. Από την Ελλάδα δε, σε προτεραιότητα...».

«Την άνοιξη του 1947, πριν ακόμα ολοκληρωθούν θεσμικά και οργανωτικά οι αμερικανικοί σχεδιασμοί, ο κυβερνητικός στρατός άρχισε να εφαρμόζει, στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη Ρούμελη, δοκιμαστικά τα νέα σχέδια. Ο στόχος ήταν απλός: Ολόκληροι οι πληθυσμοί των ορεινών χωριών, καθώς και οι αντίστοιχοι των "ύποπτων" ή αμφισβητούμενων περιοχών θα έπρεπε προοδευτικά να μεταφερθούν σε ελεγχόμενους από τις κυβερνητικές δυνάμεις χώρους. Για να εξωραΐσουν την επιχείρηση αυτή, βάπτισαν τα καραβάνια αυτά της δυστυχίας ως "συμμοριόπληκτους" ακριβώς για να αποκρύψουν ότι αυτά ήσαν τα πρώτα θύματα του νέου πειράματος με στόχο την υποταγή ενός ατίθασου λαού.

Οι βομβαρδισμοί των χωριών, ειδικά όσων βρίσκονταν κοντά στα σύνορα, συμπλήρωναν την πίεση και καλούσαν έμπρακτα τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Νέα είδη τρομοκρατικών πολεμοφοδίων επιστρατεύτηκαν, μεταξύ τους οι βόμβες βενζίνης, πρόδρομοι των Ναπάλμ, που προκαλούσαν τρομερά εγκαύματα, κατέκαιγαν τα χωριά μαζί με τους κατοίκους τους».

«Ολα αυτά τα καραβάνια της δυστυχίας κατέληξαν στις παραγκουπόλεις των "προσφυγικών" στις παρυφές των πόλεων κάτω από το άγρυπνο βλέμμα στρατιωτών και χωροφυλάκων».

Οπως είπε ο Γ. Μαργαρίτης, ο αριθμός των εκτοπισθέντων αυτών «συμμοριοπλήκτων» υπολογίζεται σε 1.000.000 άτομα, το 10-15% του τότε συνολικού πληθυσμού της χώρας.

Τα κυριότερα θύματα της πολιτικής που οι Αμερικανοί και η κυβέρνηση της Αθήνας εφάρμοζαν στην εμπόλεμη Ελλάδα ήταν τα παιδιά. Ετσι η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση αποφάσισε να εγκρίνει την αποστολή και παραμονή των παιδιών που προέρχονταν από τις απειλούμενες ζώνες στις γειτονικές χώρες, μέχρι να κοπάσει η μανία του πολέμου.

«Το Μάη του 1948 η Δημοκρατική Κυβέρνηση ίδρυσε την ΕΒΟΠ, Επιτροπή βοήθειας στο Παιδί, επικεφαλής της οποίας τοποθετήθηκαν ο Πέτρος Κόκκαλης, η Ελλη Αλεξίου, ο Γιώργος Αθανασιάδης, ο Θανάσης Μητσόπουλος και άλλοι εκπαιδευτικοί, παιδαγωγοί ή άνθρωποι των Γραμμάτων».

«Τον Φλεβάρη του 1948 η κυβέρνηση της Αθήνας κατέθεσε επίσημη διαμαρτυρία προς τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, σχετικά με την "αρπαγή" παιδιών από τους κομμουνιστές». «Η "αρπαγή" των παιδιών αποσκοπούσε, κατ' αυτούς, πρώτον, στην κατατρομοκράτηση των πληθυσμών της ελληνικής επαρχίας και, δεύτερο και σπουδαιότερο, στην αλλοίωση των εθνικών χαρακτηριστικών της χώρας. Επιπρόσθετα, τα ίδια αυτά παιδιά θα μπορούσαν μεγαλώνοντας να στελεχώσουν τον Δημοκρατικό Στρατό ή όποιο, τέλος πάντων, στρατιωτικό σχήμα θα απειλούσε τον καπιταλιστικό κόσμο στο επερχόμενο μέλλον. Αυτό το τρομερά καταχθόνιο σχέδιο μακράς πνοής το ονόμασαν "παιδομάζωμα"».

«Τον Ιούλιο του 1947, ολοκληρώθηκε και η επεξεργασία των ειδικών εκείνων σχεδίων Αμερικανών και κυβέρνησης που αφορούσαν τα παιδιά. Το πραγματικό παιδομάζωμα. Οπως είπε ο Γ. Μαργαρίτης, «η βασίλισσα Φρειδερίκη δημιούργησε τον Βασιλικό Οργανισμό Προνοίας με διακηρυγμένο στόχο την περίθαλψη των παιδιών της χώρας. Πολύ γρήγορα στον κυβερνητικό στρατό ανατέθηκε ένα αληθινό "σαφάρι" παιδιών από τις "ύποπτες" ειδικά περιοχές της χώρας. Οι συνολικοί αριθμοί των παιδιών, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στάλθηκαν στα διάφορα ιδρύματα της Πρόνοιας, παραμένει εφτασφράγιστο μυστικό. Οι "απολογητές" του συστήματος δηλώνουν ότι ο αριθμός των παιδιών αυτών κυμάνθηκε γύρω στις 20.000 με 25.000. Πίσω από αυτές τις μετρήσεις, διακρίνουμε την πολιτική ανάγκη να παρουσιαστεί μικρότερος ο αριθμός των παιδιών που εκτοπίστηκαν με τα κυβερνητικά μέτρα από τον αντίστοιχο των παιδιών που φιλοξενήθηκαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες και ο οποίος κυμάνθηκε ανάμεσα στις 25 και 28.000 άτομα.

Γεγονός είναι ότι ανάμεσα στα 1947 και το 1950 λειτούργησαν 53 "παιδουπόλεις", πολλές από τις οποίες ήσαν πραγματικές πόλεις ή μάλλον πραγματικά και πολυάνθρωπα στρατόπεδα εγκλεισμού (Φιλιππιάδα, όπου οι εγκαταστάσεις φαίνονται ακόμα).

Η τύχη των παιδιών, που από κοντά γνώρισαν τη Βασιλική Πρόνοια, ήταν θλιβερή. Τα πιο τυχερά ήσαν όσα μπόρεσαν το ταχύτερο να επανενωθούν με τις οικογένειές τους και να βγουν από αυτό το σύστημα, έστω για να ζήσουν μέσα στη φτώχεια. Πολλά ακούγονται σήμερα ακόμα για τις "υιοθεσίες" στο εξωτερικό, για τη χρησιμοποίηση των παιδιών αυτών ως φθηνό εργατικό δυναμικό (μαθητευόμενοι, βλέπετε) σε επιχειρήσεις ή ακόμα για τα "προξενιά" διαμέσου των ιδρυμάτων της Πρόνοιας (και τη συμβολή της Βασίλισσας στην προικοδότηση) που οδήγησαν σε ένα τεράστιο κύμα αφύσικων γάμων τα επόμενα χρόνια: Με τεράστιες, λόγου χάρη, διαφορές ηλικίας μεταξύ του γαμπρού και της αποκτηθείσας από το ίδρυμα συζύγου... Οταν προχωρήσει - όταν αφεθεί να προχωρήσει - η σχετική έρευνα στη χώρα μας πολλά θα ξέρουμε για τον κοινωνικό κόσμο των νικητών του εμφυλίου πολέμου, για τις αξίες του. Τα περισσότερα δε θα είναι ευχάριστα, υποπτεύομαι, ούτε για τους απολογητές αυτού του συστήματος», κατέληξε ο Γ. Μαργαρίτης.