Στην Αγγλία τα προπτυχιακά προγράμματα είναι τριετή. Τα φοιτητικά δάνεια είναι σχεδόν απαραίτητα. Υπάρχει ιδιωτική εταιρεία χορήγησης φοιτητικών δανείων που συνεργάζεται με τις τοπικές αρχές. Οι φοιτητές λαμβάνουν το ποσό των 1.250 λιρών τρεις φορές το χρόνο, παρ' όλα αυτά πολλοί φοιτητές δεν τα βγάζουν πέρα με το δάνειο και εργάζονται παράλληλα. Σχεδόν όλοι παίρνουν δάνεια, οπότε όταν τελειώνουν το πανεπιστήμιο έχουν χρέη της τάξης των 30.000 - 50.000 ευρώ. Οι φοιτητές ψάχνουν να βρουν γρήγορα δουλιά για να ξεπληρώσουν το δάνειο...

Η εμπορευματοποίηση των σπουδών έχει οδηγήσει τα πανεπιστήμια, τα τμήματα να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να προσελκύσουν χορηγίες και να πάρουν χρηματοδότηση. Ενθαρρύνεται η άμεση χρηματοδότηση μαθημάτων, τμημάτων και πανεπιστημίων από βρετανικές και αμερικάνικες - κυρίως - πετρελαϊκές, φαρμακευτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας.

Οσο για τα προγράμματα σπουδών και τα πτυχία, η εφαρμογή του συστήματος των πιστωτικών μονάδων οδηγεί σε πτυχία - σούπα. «Στην πραγματικότητα, ο φοιτητής δεν παίρνει πτυχίο. Είναι εξατομικευμένα τα μαθήματα, αποδίδονται σε πιστωτικές μονάδες που πρέπει να συγκεντρώσει ο φοιτητής κάθε χρόνο. Συλλέγει πιστωτικές μονάδες. Ετσι, ο φοιτητής μπορεί να καταλήξει να έχει συγκεντρώσει μικρά κομμάτια γνώσης, τα οποία δε συνταιριάζονται μεταξύ τους και δεν οδηγούν σε κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή επάγγελμα», σημειώνει ο Μάικ Κάρτι, της Ενωσης Κομμουνιστικής Νεολαίας Βρετανίας αρμόδιος για την Ουαλία. Τίποτα δε διδάσκεται σα σύνολο, προσθέτει.

Η κρατική χρηματοδότηση κατανέμεται στα τμήματα ανάλογα με το πόσους νέους φοιτητές δέχονται, σε συνδυασμό με τον αριθμό των φοιτητών που κάνει αίτηση στα τμήματα αυτά και από τον αριθμό των δημοσιεύσεων του προσωπικού του τμήματος. Κατά πόσον αυτά τα κριτήρια «αξιολόγησης» αποδεικνύουν και την ποιότητα των σπουδών περιγράφει ο Μ. Κάρτι με ένα παράδειγμα: «Το τμήμα Ιστορίας του πανεπιστημίου της Ουαλίας αξιολογήθηκε ως άριστο, αναλογικά με τον αριθμό των φοιτητών που έκαναν αίτηση. Ωστόσο, το πανεπιστήμιο είναι κοντά στην παραλία και πολλοί ενδιαφέρονται να κάνουν σέρφινγκ. Οι φοιτητές αιτούνται για μαθήματα, αξιολογούν οι ίδιοι τα μαθήματα και απλώς ψάχνουν κάπου που να θέλουν να σπουδάσουν. Δεν είναι άμεσα συνδεδεμένη η ποιότητα των σπουδών με αυτούς τους δείκτες».

Το επίπεδο των σπουδών δεν είναι παντού το ίδιο και τα ιδρύματα κατατάσσονται σε κατηγορίες. Υπάρχουν πανεπιστήμια στη Βρετανία που σπουδάζουν κατά κύριο λόγο φοιτητές από χώρες της Ασίας, ενώ οι Βρετανοί φοιτητές είναι ελάχιστοι. Αντίστοιχα, στα πανεπιστήμια πρώτης κλάσης, όπως το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ή του Κέιμπριτζ, τα ίδια τα πανεπιστήμια διαλέγουν ένα συγκεκριμένο αριθμό φοιτητών. Σε αυτά τα δυο πανεπιστήμια για παράδειγμα, οι φοιτητές στην πραγματικότητα αιτούνται μονάχα για ένα 5% των θέσεων. «Οι περισσότερες θέσεις είναι ήδη καλυμμένες από επιλεγμένα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εξηγεί ο Μ. Κάρτι. Τα πανεπιστήμια μπορούν να πουν ότι θα δεχτούν 50 απόφοιτους αυτού του σχολείου, που είναι ένα ιδιωτικό σχολείο με δίδακτρα. Ετσι ο κόσμος προσπαθεί να στείλει τα παιδιά του σε αυτά τα σχολεία για να έχουν την ευκαιρία να σπουδάσουν μετά στην Οξφόρδη ή στο Κέιμπριτζ».

Οσο για την μπίζνα που στήνεται στην ανώτατη εκπαίδευση, ενδεικτικό είναι το παράδειγμα που αναφέρει ο Μ. Κάρτι, σχετικά με πρόσφατο σκάνδαλο στη Βρετανία. Οπως σημειώνει, «δυο Αγγλοι λογιστές, που τώρα ζουν στις Μαλδίβες, έστησαν ένα πανεπιστήμιο με την ονομασία Ιρλανδικό Διεθνές Πανεπιστήμιο και προσέφεραν προγράμματα σπουδών. Πρόσφατα μόνο ανακαλύφθηκε ότι κανένα από αυτά δεν ήταν πιστοποιημένο! Παρίσταναν ότι τα προγράμματα προσφέρονταν από την Οξφόρδη. Το κτίριο είχε δυο δωμάτια, ούτε βιβλιοθήκη, ούτε τίποτα. Πήγαιναν στην Ινδία και διαφήμιζαν το πανεπιστήμιο. Μόλις ανέφεραν την Οξφόρδη όλοι ήθελαν να πάνε στο πανεπιστήμιο και ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν πολύ υψηλά δίδακτρα. Και δεν ήταν καν πανεπιστήμιο...».