Δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια που ανταγωνίζονται για την προσέλκυση κρατικής χρηματοδότησης αλλά και χορηγιών από επιχειρήσεις. Δίδακτρα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Απόφοιτοι χρεωμένοι μέχρι το λαιμό από τα φοιτητοδάνεια. Σίτιση, στέγαση, συγγράμματα, όλα επί πληρωμή. Συμμετοχή των επιχειρήσεων στη διοίκηση των ιδρυμάτων. Πανεπιστήμια με αυτοτέλεια, που λειτουργούν με κερδοσκοπικά κριτήρια και παρέχουν υπηρεσίες, στήνουν διαφημιστικές εκστρατείες για να προσελκύσουν έσοδα. Ιδρύματα που κατατάσσονται σε κατηγορίες με μοχλό την «αξιολόγηση».

Η παραπάνω εικόνα περιγράφει την πραγματικότητα στην ανώτατη εκπαίδευση στα κράτη - μέλη της ΕΕ και τις χώρες που συμμετέχουν στη διαδικασία της Μπολόνια. Και είναι διαμορφωμένη έτσι, γιατί ακριβώς αυτός είναι και ο στόχος της διαδικασίας της Μπολόνια: Να φέρουν τα πανεπιστήμια στα μέτρα της αγοράς, να λειτουργούν και τα ίδια με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να εξυπηρετεί η ανώτατη εκπαίδευση τις ανάγκες του κεφαλαίου για ευέλικτο και φτηνό εργατικό δυναμικό «μιας χρήσης», αναγκασμένο να περιδιαβαίνει από την εργασία στο ταμείο ανεργίας και την επανακατάρτιση.

Στην Ελλάδα, το νομοθετικό υπόβαθρο ώστε η ανώτατη εκπαίδευση να προσαρμοστεί στο πρότυπο της Μπολόνια διαμορφώνεται την τελευταία δεκαετία: Ψευτο-ανωτατοποίηση των ΤΕΙ, νόμος πλαίσιο, «αξιολόγηση», διά βίου μάθηση, πιστωτικές μονάδες, αλλά και νόμοι και ρυθμίσεις που καραδοκούν - όπως τα νομοσχέδια για την έρευνα και για τα μεταπτυχιακά, η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας 36/05, η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος.

Είναι γεγονός ότι οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις, οι μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία απορρέουν από ένα συνολικό σχέδιο του κεφαλαίου, που βρίσκει την πολιτική του έκφραση στην ΕΕ και τη διαδικασία της Μπολόνια. Και είναι ακριβώς γι' αυτό το λόγο που η πάλη ενάντια στη μία ή την άλλη μεταρρύθμιση, ακόμα και με αιχμή τις αναδιαρθρώσεις στην Παιδεία, είναι κουτσή αν στο στόχαστρό της δε βάζει τη στρατηγική του κεφαλαίου, την πολιτική της ΕΕ και των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Μια ξεκάθαρη εικόνα από τις επιπτώσεις των αναδιαρθρώσεων που προωθούνται με βάση τη στρατηγική της Μπολόνια στην ανώτατη εκπαίδευση και την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές στα πανεπιστήμια αλλά και μετά την αποφοίτησή τους, δίνουν τα στοιχεία που παρουσίασαν οι αντιπρόσωποι κομμουνιστικών, αντιιμπεριαλιστικών και προοδευτικών οργανώσεων που συμμετείχαν στο διήμερο σεμινάριο για την ανώτατη εκπαίδευση που διοργάνωσε η ΚΝΕ στις Βρυξέλλες. Παρακάτω παρουσιάζεται μια σταχυολόγηση ορισμένων από τα στοιχεία που παρουσίασαν οι αντιπρόσωποι από την Ενωση Κομμουνιστικής Νεολαίας Μ. Βρετανίας, την Κομμουνιστική Νεολαία Πορτογαλίας, τη Σοσιαλιστική Ενωση Δημοκρατικής Νεολαίας Γερμανίας, την Κομμουνιστική Νεολαία Ολλανδίας, την COMAC Βελγίου, τη Νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας και τη Συμμαχία Κομμουνιστικής Νεολαίας Ουγγαρίας.